استاندارد ICB (IPMA Competence Baseline)
استاندارد ICB:
این استاندارد، به دانش مورد نیاز برای متخصصان و مهارت‌های تخصصی و پیشرفته که در شرایط خاص کاربرد دارند، می‌پردازد. ICB روش دسترسی به دانش، تجربه و نگرش‌های شخصی را در مدیریت پروژه بیان می‌کند. ICB چهل و شش شایستگی را معرفی می‌کند که با استفاده از روابط کلیدی بین آنها تکمیل شده و در سه گروه شایستگی فنی، رفتاری و ساختاری – محیطی قرار می‌گیرند.
شایستگی:
شایستگی به مجموعه ای از دانش، نگرش های شخصی، مهارت ها و تجربیات مرتبطی گفته می شود که برای موفقیت در یک وظیفه مشخص لازم است. برای کمک به کاندیدا جهت توسعه معلومات خود و برای کمک به ارزیابان در فرآیند ارزیابی شایستگی به سه طیف شایستگی تقسیم شده اند. این طیف ها اساسا ابعادی هستند که در کنار یکدیگر عملکرد را توصیف می کنند. کم و بیش از یکدیگر مستقل هستند. هر طیف شامل آن دسته از عناصر شایستگی است که مهترین جنبه های شایستگی در محدوده های خاص را تشکیل می دهند.
در نسخه سوم ICB، شایستگی های مدیریت پروژه در سه طیف زیر توصیف شده است:
طیف شایستگی فنی: که به توصیف عناصر بنیادین شایستگی های مدیریت پروژه می پردازد. این طیف دربرگیرنده محتوای مدیریت پروژه است و گاهی اوقات از آن ها به عنوان عناصر منسجم و یکپارچه یاد می شود.
طیف شایستگی های رفتاری: که جنبه های فردی شایستگی مدیریت پروژه را توصیف می کنند. این طیف به چگونگی رفتار و مهارت های مدیر پروژه در ارتباط با سایر افراد و گروه های درگیر در پروژه توجه دارد.
طیف شایستگی ساختاری – محیطی: که به توصیف عناصری از شایستگی مدیریت پروژه می پردازد که به محیط و مقتضیات پروژه مربوط می شوند. این طیف شامل شایستگی مدیران پروژه در مدیریت روابط با واحدهای صف و همچنین توانایی کار در یک سازمان پروژه محور است.
عناصر شایستگی های فنی
- موفقیت در مدیریت پروژه
- گروه های ذینفع
- اهداف و نیازمندی های پروژه
- ریسک و فرصت
- کیفیت
- سازماندهی پروژه
- کار تیمی
- حل مسئله
- ساختارهای پروژه
- محدوده و دستاوردها
- زمان و فازهای پروژه
- منابع
- هزینه و مالی
- تدارکات و قرارداد
- تغییرات
- گزارش ها و کنترل
- اطلاعات و مستندسازی
- ارتباطات
- راه اندازی
- خاتمه
عناصر شایستگی های رفتار
- رهبری
- درگیر شدن و انگیزه
- خودکنترلی
- قاطعیت
- آرامش
- داشتن ذهن باز
- خلاقیت
- نتیجه محوری
- کارآیی
- مشاوره
- مذاکره
- اختلاف و بحران
- قابلیت و اطمینان
- احترام به ارزش‌ها
- اخلاقیات
عناصر شایستگی های ساختاری-رفتاری
- پروژه محوری
- برنامه محوری
- پرتفولیو محوری
- پیاده سازی برنامه و پرتفولیو
- سازماندهی دائم
- کسب و کار
- سیستم‌ها، محصولات و تکنولوژی
- مدیریت کارکنان
- سلامت، امنیت و ایمنی در محیط
- مالی
- قانونی
هر عنصر شایستگی یک عنوان، شرحی از محتوا، لیستی از فرآیندهای ممکن و محدوده تجربه‌ای که در هر مرحله مورد نیاز است را تشریح می‌کند. واژگان کلیدی و روابط کلیدی با سایر عناصر، در پایان معرفی هر عنصر ذکر شده است.
ICB متدلوژی، متد و یا ابزار مشخصی را بیان یا پیشنهاد نمی‌کند، بلکه به جای آن حیطه‌های موضوعی، روش‌هایی برای اندازه‌گیری فعالیت‌ها و برخی مثال‌ها برای هر روش بیان شده‌اند. روش‌ها و ابزارها می‌توانند توسط سازمان تعریف شوند و مدیر پروژه باید روش‌ها و ابزارهای مناسب با موقعیت هر پروژه را انتخاب کند و به کار گیرد.
در شکل زیر حیطه‌های سه‌گانه شایستگی به همراه زیر مجموعه های آن ها قابل مشاهده است.
مبنای شایستگی:
IPMA براساس رویه ها و مشارکت حدود 40 انجمن مدیریت پروژه ملی شکل گرفته است و بنابراین تفاوت های فرهنگی را نیز مد نظر قرار می دهد. به این ترتیب برای هرکدام از عناصر موجود باید فضایی برای اضافه نمودن شرایط ملی وجود داشته و البته امکان اضافه نمودن برخی عناصر دیگر شایستگی نیز وجود داشته به طوری که ویژگی های فرهنگی را منعکس می کند.
سطوح شایستگی:
IPMA چهار سطح شایستگی را تعریف می کند:
سطحA: کاندیدا باید کاربرد موفقیت آمیز عناصر شایستگی را در مدیریت و هماهنگی طرح ها و یا سبد پروژه ها ارائه داده؛ مدیران پروژه ها را در بکارگیری شایستگی ها یاری رسانده، در اجرای عناصر شایستگی یا متدلوژی مربوطه، و استفاده از تکنیک ها یا ابزارهای مربوطه در پروژه ها یا طرح ها مشارکت داشته باشد.
سطح B: کاندیدا باید تجربه بکارگیری موفقیت آمیز عناصر شایستگی را در موقعیت های پیچیده پروژه ارائه نماید.
سطح C: کاندیدا باید تجربه بکارگیری موفقیت آمیز عناصر شایستگی در موقعیت های پروژه با پیچیدگی کم را ارائه نماید. ممکن است کاندیدا در این سطح برای تقویت خود در عناصر شایستگی نیاز به راهنمایی داشته باشد.
سطح D: تنها داشتن دانش مربوط به عناصر شایستگی مورد ارزیابی قرار می گیرد.
تعریف پروژه در استاندارد ICB:
یک پروژه، عملیاتی با محدودیت زمان و هزینه برای تحویل مجموعه ای از دستاورد های تعریف شده (محدوده مورد نیاز برای تحقق اهداف پروژه) طبق استانداردها و الزامات کیفی است. مدیریت پروژه معمولا شامل پرسنلی از همکاران مدیریت پروژه تا مدیران ارشد پروژه است (سطوح D تا B). با این حال ممکن است سازمانی تصمیم بگیرد که یک راهبر پروژه (سطح A) را برای مدیریت یک پروژه یا طرح با اهمیت منصوب کند.
تعریف طرح در استاندارد ICB:
طرح، مجموعه ای از کارها برای رسیدن به یک هدف استراتژیک است. یک طرح شامل مجموعه ای از پروژه های مرتبط و تغییرات سازمانی ضروری جهت رسیدن به یک هدف استراتژیک و دستیابی به منافع تجاری معین است. معمولا مدیریت طرح شامل مدیریت مدیران پروژه یا راهبران پروژه (سطح B یا A) است.
تعریف سبد پروژه در استاندارد ICB:
سبد پروژه شامل مجموعه ای از پروژه ها و یا طرح ها است. که الزاما به هم مرتبط نیستند و صرفا به منظور کنترل، هماهنگی و بهینه سازی کلی سبد پروژه کنار هم جمع شده اند. گزارشات مهم در خصوص یک سبد همراه با پیشنهاد هایی برای حل مشکلات احتمالی، از طریق راهبر سبد پروژه به مدیریت ارشد ارائه می شود.
یک سازمان می تواند در یک زمان چندین سبد پروژه داشته باشد. مدیر سبد پروژه یک وظیفه دائمی در سازمان مدیریت صف است. پروژه ها و یا طرح های واقعی، برای مدت زمان محدودی در سبد پروژه قرار دارند، در حالی که سبد پروژه به قوت خود باقی می ماند. نوعا این وظیفه شامل یک راهبر پروژه ها (IPMA سطح A) است که دانش و تجربه خود را در زمینه پروژه ها با هدایت سبد پروژه همسو با استراتژی سازمان تلفیق می کند. مدیر سبد پروژه به سطح بالایی از شایستگی در مدیریت پروژه نیاز دارد.
منبع:
