حقوق همسایه در ساخت و ساز : کارفرما بداند تا کار به شکایت نرسد!

فرآیند ساخت و ساز می‌تواند باعث ایجاد سر و صدا، سد معبر، تجاوز به حریم معابر و حتی سقوط مصالح شود. هر یک از این موارد به تنهایی می‌تواند باعث سلب آسایش مردم، به خصوص برای همسایه‌ها شود! ساختمان‌هایی که در مجاور سازه ساختمان در حال ساخت هستند، بیشترین آسیب را در طول دوره ساخت متحمل می‌شوند. هرگونه مشکلی می‌تواند به معنای نقض حقوق همسایه در ساخت و ساز تلقی شود که از جانب همسایه قابل شکایت و پیگیری است. برای جلوگیری از این مشکلات، قوانین حقوق همسایه در ساخت و ساز تدوین شده‌اند که سازندگان ملزم به اجرای آن‌ها هستند. برای شناخت بیشتر این قوانین با ویکی ساختمون همراه باشید.

قوانین حقوق همسایه در ساخت و ساز

قوانین همسایه در ساختمان سازی از دل موضوعات مربوط به محیط زیست، ریسک و خطر، بنا گشته‌اند. ﺷﻨﺎﺳﺎیی ﺷﺮاﻳﻂ و ﻣﺨﺎﻃﺮات اﺣﺘﻤﺎلی ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر و ارزﻳﺎبی ریسک‌ﻫﺎیی ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از اﻳﻦ ﻣﺨﺎﻃﺮات به وجود آیند، وظیفه اصلی سازنده یا کارفرما است.

مطلب پیشنهادی: قوانین آپارتمان نشینی از سیر تا پیاز شارژ، آسانسور، مشاعات و …

در طی آنچه در مقررات ملی ساختمان آمده است و وزارت مسکن و شهرسازی نیز بر آن نظارت دارد، قوانین حقوق همسایه در ساخت و ساز دارای بند هایی به شرح زیر است:

• هر گونه اقدامی که باعث آلودگی صدا یا ایجاد مزاحمت برای ساکنان مجاور شود عملی خلاف قانون بوده و مالکان یا سازندگان این گونه اماکن این حق را ندارند که محدودیت تردد را بهانه ایجاد مزاحمت نمایند. به این دلیل سازندگان بهتر است مصالح سنگین را به محل ساخت بنا حمل کرده و روزها با استفاده از تجهیزاتی همانند جرثقیل اقدام به تخلیه بار نمایند.
• ساختمان سازی باید در ساعات مشخص انجام شده و تا ساعت ۲۱ به پایان برسد. برای آلودگی صوتی از ساعت هفت صبح تا ۱۰ شب، استاندارد صدا ۵۵ دسی‌بل و از ساعت ۱۰ شب تا 7 صبح، استاندارد صدا ۴۵ دسی‌بل باشد (این قانون به دلیل وجود شبهات و عدم اعمال جریمه به درستی اعمال نمی‌شود).
• تردد ماشین‌های سنگین و کامیون‌ها در شب جهت حمل و تخلیه مصالح که ممکن است باعث سلب آسایش همسایه‌ها شود، باید در روزهای عادی بین ساعات 6 تا ۱۲ صبح و روزهای تعطیل بین ۱۰ شب تا 6 صبح انجام شود.
• ساختمان‌های بلند که موجب تضییع حقوق همسایه در استفاده از نور، مناظر و مواهب طبیعی می‌شوند، ممنوع است ( این قانون مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورخ ۱۳۷۸ است، ولی به هیچ عنوان اجرا نمی‌شود).
• سازنده موظف به پیام رسانی مؤثر و مطلوب به منظور تامین ایمنی، بهداشت کار و حفاظت محیط زیست در داخل و اطراف کارگاه ساختمانی است. او این کار را باید با استفاده از علائم تصویری هشداردهنده، الزام کننده و آگاه کننده مطابق مفاد مبحث « علائم و تابلوها (مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان )» انجام دهد.
• کارگاه ساختمانی باید به طور کاملاً مطمئن و ایمن محصور شده و از ورود افراد متفرقه و غیرمسئول به داخل آن جلوگیری شود. همچنین در اطراف کارگاه ساختمانی نصب تابلوها و علائم هشدار دهنده که در شب و روز قابل رویت باشد، ضروری است.
• مسدود یا محدود نمودن موقت پیاده‌روها و سایر معابر و فضاهای عمومی، برای تخلیه مصالح، وسایل و تجهیزات و یا انجام عملیات ساختمانی ممنوع است، مگر مجوز از مراجع ذیربط برای مدت معین و با رعایت مفاد مورد نظر اخذ شود.

• وسایل، تجهیزات و مصالح ساختمانی باید در جایی قرار داده شوند که خطراتی برای عابران، خودروها، تاسیسات عمومی، بناها و درختان مجاور کارگاه ساختمانی نداشته باشند. همچنین مانع دسترسی به تاسیسات و تجهیزات شهری از قبیل آب و برق و گاز، فاضلاب، شیرهای آتش نشانی و یا مانع دید علائم راهنمایی و رانندگی نشوند. مصالح، وسایل و تجهیزات در شب نیز باید به وسیله علائم درخشان و چراغ های قرمز احتیاط مشخص شوند.
• حقوق همسایه در ساخت و ساز به تخلیه مصالح ساختمانی در معابر عمومی یا مجاور آن نیز مرتبط می‌شود. در این مورد باید مراقبت کافی به منظور جلوگیری از لغزش، فروریختن یا ریزش احتمالی آن‌ها برای رعایت حریم همسایه در ساختمان سازی به عمل آید.
• در مواردی که پایه‌های داربست در معابر عمومی قرار گیرد، باید با استفاده از وسایل موثر از جا به‌جا شدن و حرکت پایه‌های آن جلوگیری شود.
• در زمان اجرای عملیات ساختمانی اگر خطری متوجه رفت و آمد عابران و یا خودروها باشد، باید از یک یا چند نگهبان با پرچم اعلام خطر در فاصله مناسب یا قرار دادن نرده‌های حفاظتی متحرک در فاصله مناسب از محوطه خطر و نصب چراغ‌های چشمک زن یا سایر علائم هشدار دهنده اصرار ورزید.
• در صورتی که فاصله ساختمان در دست تخریب از معابر عمومی کمتر از ۴۰ درصد ارتفاع آن باشد یا فاصله بنا از معابر عمومی کمتر از ۲۵ درصد ارتفاع آن باشد، احداث راهروی سرپوشیده موقت در راه عبور عمومی در راهرو ضروری است.
• اگر راه عبور عمومی محدود یا مسدود شود، باید راه عبور موقت در محل مناسبی که به تأیید مراجع ذیربط رسیده است، ایجاد شود.
• در محل‌های حفاری که در مسیر معابر عمومی قرار دارد، باید یک پل موقت عبور عابر پیاده با مقاومت و ایستایی لازم و با عرض حداقل 1.5 متر ایجاد شود.
• بیرون زدگی هر یک از اجزا سازه‌های موقت از قبیل حصار حفاظتی موقت کارگاه، سرپوش حفاظتی و داربست از محدوده ساختمان در دست ساخت ممنوع است، مگر اینکه فاصله عمودی بیرون زدگی از روی سطح پیاده رو نباید کمتر از 2.5 متر و از روی سطح سواره رو کمتر از 4.5 باشد. همچنین درب‌ها و پنجره ها نباید از داخل کارگاه به سمت گذر عمومی باز شوند.

در صورتی که قصد تخریب ساختمان خود را دارید، درخواست خود را در کارگشا ثبت نمایید.

شکایت و دادرسی حقوق همسایه در ساختمان سازی

در صورت ایجاد انواع مزاحمت توسط کارگاه‌های ساختمانی، مطابق با قوانین مذکور می‌توان از آن‌ها شکایت کرد. همسایه‌ها می‌توانند با مراجعه به شهرداری دادخواست خود را ارائه دهند. اگر تخلف سازنده اثبات شود، دستور توقف ساخت و ساز تا رسیدگی به شکایت و رفع مشکل صادر می‌شود.

برای اثبات تخلف، دادگاه افراد متخصصی را به کارگاه ساختمانی اعزام می‌کند تا میزان آلودگی صوتی و محیط زیستی را بررسی کنند. اگر آلودگی در حد غیرمجاز باشد، خسارت وارد شده توسط کارشناس برآورد شده و با متخلف برخورد قانونی می‌شود.

سپس بر طبق ماده ۴۰ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، متخلفان از نظر کیفری باید به مراجع قضایی رجوع کنند. ناگفته نماند، چنین مشکلاتی معمولاً بین طرفین (سازنده و همسایه) حل و فصل می‌شود.

چنانچه قصد اجرای عایق صوتی را دارید، درخواست خود را در عایق کاری ساختمان کارگشا ثبت نمایید.

کلام آخر

قوانین حقوق همسایه در ساخت و ساز به منظور حفظ امنیت و آرامش ساکنین ساختمان‌های مجاور تدوین شده‌اند. این قوانین سازندگان را ملزم به رعایت حقوق همسایه کرده و در صورت تخدی، متحمل خسارات مالی می‌شوند. بنابراین، سازندگان باید با درک درست از حقوق همسایه، هم بتوانند فرآیند ساخت و ساز اصولی را پیش ببرند و هم در مسیر قانونی حرکت کنند.