متره و برآورد ساختمان را چگونه انجام دهیم؟
انجام متره و برآورد اصولی، صحیح و با دقت بالا نقش مهمی در جلوگیری از افزایش یا کاهش بیست و پنج درصدی قرارداد ها، انعقاد متمم های قراردادها و جلوگیری از کلیم پیمانکاران و سایر مشکلات در این حوزه را دارد. لذا تسلط مترور به نقشه، چک لیستها و نیز فهارس منضم به برآورد جهت رسیدن به این مهم حائز اهمیت است. در این مطلب به اصول اولیه متره و برآورد سازه های فلزی و بتنی می پردازیم.
آنچه در این مطلب می خوانید:
مراحل انجام متره و ریزمتره نویسی
متره و برآورد پی کنی و گودبرداری
پس از تأیید نقشه های طراحی فاز دو مشاور، توسط کارفرما، شهرداری و سازمان نظام مهندسی، و ابلاغ آن به مشاور پروسه متره و برآورد آغاز می شود. برآورد اولیه تهیه شده توسط مشاور و تأیید شده توسط کارفرما، در این مرحله ضمیمه اسناد مناقصه پروژه و ملاک پیشنهاد قیمت پیمانکار با اعمال ضریب پیشنهادی پیمان خواهد شد. لازم به ذکر است پایان هر فاز مطالعات و طراحی (صفر،یک و دو)، برآورد اولیه همان فاز به کارفرما ارائه خواهد شد و برآورد فاز دو مشاور همان برآورد ضمیمه اسناد مناقصه می باشد.
درواقع متره و برآورد اولیه پل ارتباطی بین پایان فاز دو و آغاز فاز سه (نظارت عالیه)، درسیستم مشاور می باشد. بدیهی است میزان تسلط مترور به نقشه خوانی و دانش فنی وی، درتنظیم لیست نواقص نقشه و انتقال آن به واحد طراحی نقش بسزایی دارد.
یک مترور حرفه ای با بررسی نقشه های نهایی فاز دو و انطباق آن با چک لیستهای انجام برآورد، می تواند قبل و درحین انجام متره و برآورد کلیه کدهای اجرایی نقشه ها، جداول نازک کاری، انطباق دیتیلهای اجرایی نقشه ها و سکشنها (section) با جداول نازک کاری، مقاطع و برشها را پیگیری و اقلام ستاره دار را شناسایی و لیست آیتم های اجرای پروژه را تهیه کند. بدیهی است میزان دقت و نظم فکری مترور در این مرحله، اهمیت ویژه ای در انعقاد قرارداد اصولی و مطابق با شرایط فنی پروژه خواهد داشت.
در پروژه های عمرانی و فهرست بهایی اقلامی از کار وجود دارد که ردیف آن در فهرست های منضم به پیمان موجود نمی باشد. این اقلام و ردیفها به صورت ستاره دار در دفترچه برآورد نهایی قابل مشاهده می باشند و با عنوان اقلام ستاره دار شناسایی و تعریف می شوند.
چنانچه اقلام جدیدی بعد از انعقاد قرار داد و درحین عملیات اجرایی پروژه در قالب متمم قرارداد، یا درصد افزایش قرارداد از سوی کارفرما به پیمانکار ابلاغ شود که شرح آن فعالیت در فهرست منضم به پیمان موجود نباشد، این اقلام پس از تایید دستور کار ابلاغی و با تشکیل کمیسیونی با شرکت نمایندگان کارفرما و پیمانکار رسیدگی و ابلاغ شده و به عنوان اقلام قیمت جدید در صورت وضعیت پیمانکار لحاظ می گردد.البته این قیمت جدیدها پس از تأیید به دستگاه مالی کارفرما نیز ابلاغ می شود.
پیشنهادهای ویژه:
- اسکلت فلزی، همه اطلاعات لازم اجرای ساختمان اسکلت فلزی
- اسکلت بتنی، همه اطلاعات لازم طراحی تا اجرای سازه بتنی
مراحل انجام متره و ریزمتره نویسی
نظم و ترتیب انجام متره و ریزمتره نویسی با توجه به سلیقه و خواست مترور و انطباق فصل های ریزمتره با چک لیستها و با توجه به نوع طراحی سازه (بتنی یا فلزی)، انجام می گیرد. توجه به ترتیب انجام فعالیتهای اجرایی در تنظیم چک لیستها و ساختار و نظم ریزمتره نویسی موثر است. تنظیم این لیستها به خصوص در انجام متره معماری که تعداد فعالیتها، کثرت بیشتری نسبت به فعالیتهای اجرایی سازه دارد، از اهمیت بیشتری برخوردار است. همچنین رعایت و توجه به ساختار اصولی ریزمتره نویسی، اختصاص سرفصلها، نقل از صفحه های ریزمتره، جزء لاینفک دفترچه متره می باشد.
متره و برآورد پی کنی و گودبرداری
ریزمتره نویسی و محاسبات متره معمولاً با محاسبه حجم عملیات خاکی با توجه به کدهای تراز فونداسیون و ابعاد پی آغاز می شود. در این مرحله حجم عملیات خاکی به مترمکعب محاسبه و با توجه به ردیفهای مربوط به عملیات خاکی با دست و ماشین (فصل 2و3 فهرست بهای منضم) و حمل تا فواصل تعیین شده (ردیفهای 30701 تا 30705 فهرست بهای منضم ) و با اعمال ضرایب راه (شنی ،ساخته نشده یا آسفالتی) آیتم دهی می شود.
متره و برآورد فونداسیون
متره فونداسیون شامل محاسبه آرماتوربندی، قالب بندی، و بتن ریزی می باشد. تناژ آرماتورها با توجه به مشخصات نمره و نوع آرماتورهای طولی و عرضی نقشه، فواصل مربوطه، طول همپوشانی و خمها بر حسب کیلوگرم محاسبه و با توجه به ردیفهای فصل کارهای فولادی با میلگرد (فصل7) فهرست بهای منضم به برآورد، آیتم دهی می شوند.
پیشنهاد ویژه: اسکلت بتنی، همه اطلاعات لازم طراحی تا اجرای سازه بتنی
قالب بندی فونداسیون با توجه به ارتفاع و ابعاد فونداسیون بر حسب متر مربع محاسبه و از ردیف فصل قالببندی فلزی (60101)، و ردیفهای فصل 28 (حمل و نقل) آیتم دهی می شود.
حجم بتن فونداسیون نیز با توجه به نوع و ابعاد فونداسیون بر حسب متر مکعب تعیین و از ردیفهای فصل بتن درجا(فصل 8)، و ردیفهای فصل 28 (حمل و نقل) آیتم دهی می شود.
متره و برآورد ستون
متره و برآورد ستونهای فلزی:
پس از تعیین تعداد و تیپهای مشخص شده ستونها در نقشه های طراحی سازه و با توجه به ابعاد و ارتفاع هر ستون وزن ستونها بر حسب کیلوگرم محاسبه و با توجه به آیتمهای فصل کارهای فولادی سنگین (فصل 9 فهرست بها)، رنگ آمیزی(فصل 25)، و ردیفهای فصل 28 (حمل و نقل)، آیتم دهی می شوند.
متره و برآورد ستونهای بتنی:
پس از تعیین تعداد و تیپهای مشخص شده ستونها در نقشه های طراحی سازه برای کلیه ستونها عملیات قالب بندی، آرماتوربندی و بتن ریزی به تفکیک محاسبه و بر اساس ردیفهای فصلهای مربوطه در فهرست بها آیتم دهی می شوند. در این مرحله تناژ مربوط به آرماتوربندی(به کیلوگرم) از کارهای فولادی با میلگرد(فصل 7)، قالب بندی ستون به (متر مربع) از قالببندی فلزی(فصل 6)، و حجم بتن مورد نیاز ستونها به (مترمکعب) از فصل بتن درجا (فصل8)آیتم دهی و پس از اختصاص فواصل حمل (فصل 28)، در دفترچه برآورد لحاظ می شود.
متره و برآورد تیرها
متره و برآورد تیرهای فلزی:
پس از تعیین تعداد و تیپ بندی تیرها و محاسبه تناژ مربوطه بر حسب کیلوگرم آیتم های مربوط به آن از ردیفهای فصل کارهای فولادی سنگین (فصل 9 فهرست بها)، رنگ آمیزی(فصل 25) و ردیفهای فصل 28 (حمل و نقل) آیتم دهی می شوند.
متره و برآورد تیرهای بتنی:
پس از تعیین تعداد و تیپهای مشخص شده تیرها در نقشه های طراحی سازه برای کلیه تیرها عملیات قالب بندی، آرماتوربندی و بتن ریزی به تفکیک محاسبه و بر اساس ردیفهای فصلهای مربوطه در فهرست بهاء آیتم دهی می شوند. در این مرحله تناژ مربوط به آرماتوربندی تیرها(به کیلوگرم) از کارهای فولادی با میلگرد(فصل 7)، قالب بندی تیر به (متر مربع) از قالب بندی فلزی(فصل 6)، و حجم بتن مورد نیاز تیرها به (مترمکعب)، از فصل بتن درجا (فصل8) آیتم دهی و پس از اختصاص فواصل حمل (فصل 28)، در دفترچه برآورد لحاظ می شود.
متره و برآورد سقف تیرچه بلوک
برای متره این نوع سقفها ابتدا آرماتورهای فوقانی، تحتانی، حرارتی میانی، و نیز زیگزاکهای تیرچه ها همینطور شبکه های طولی و عرضی سقف و تای بیمها بر حسب کیلوگرم به صورت جداگانه محاسبه و برحسب ردیفهای فصل مربوط به کارهای فولادی با میلگرد (فصل 7 فهرست های منضم به دفترچه برآورد)، آیتم دهی می شوند.
اضافه بهای مصرف میلگرد، وقتی به صورت خرپا در تیرچه های پیش ساخته سقف سبک بتنی مصرف شود مطابق ردیف 70301 فهرست بها به تمام میلگردهای مصرفی در تیرچه تعلق می گیرد. توجه به جهت های تیریزی مطابق نقشه جهت محاسبه تعداد تیرچه ها و نیز طول آرماتورهای مربوطه ضروری است.
بابت اجرای ضخامت سقف به صورت تیرچه دوبل، اضافه بهای جداگانه ای پرداخت نمی شود.
از آنجایی که اجرای سقف بتنی به ضخامتهای مختلف با تیرچه و بلوک تو خالی، شامل تهیه تمام مصالح به استثنای میلگرد و همچنین تهیه تجهیزات مورد لزوم به طور کامل می باشد و از ردیفهای فصل سقف سبک بتنی (ردیفهای فصل 10 فهرست بها منضم به دفترچه برآورد)، قابل پرداخت می باشد، لذا ملاک محاسبه سطح سقف بر حسب متر مربع می باشد.
برای این منظور در هر دهانه سطح بر اساس مرز مبنا که جدار داخلی تیر یا دیوار بتنی است (چنانچه تکیه گاه تیرچه ها، تیر یا دیوار بتنی باشد)، محاسبه و بر حسب متر مربع در دفترچه ریز متره لحاظ می شود.
حجم بتن تیر و دیوار و قالب بندی های مربوط به آنها، جداگانه محاسبه و طبق ردیفهای مربوط، آیتم دهی می شود.
به منظور آشنایی بیشتر با این مبحث و رسیدن به جواب سوالات خود و یا ارائه هر گونه انتقاد و پیشنهاد به بخش مشاوره آنلاین کارگشا مراجعه فرمایید.
منابع:
- دپارتمان متره و برآورد سامانه جامع صنعت ساختمان
ممنون از مطللب خوب و جامع شما دوستان