ماله پروانه ای چیست و چه کاربردهایی در ساختمان سازی دارد؟

ماله پروانه ای یکی از ابزارهای سبک ساخت‌و‌ساز است که به منظور صاف و هموارسازی سطح بتن کاربرد دارد. یک استادیوم ورزشی یا یک پارکینگ را در نظر بگیرید که نیاز به تراز بودن و همچنین صاف بودن کف دارد تا در مرحله بعدی کفپوش روی آن اجرا شود. اجرای انواع کفپوش‌های اپوکسی و ونیل به یک سطح صاف در زیر نیاز دارند تا بهترین شرایط را به مرور زمان داشته باشد.

ماله پروانه ای چیست؟

ماله پروانه ای یا ماله موتوری که به انگلیسی با نام پاور ترول (Power Trowel) خوانده می‌شود. وسیله‌ای است که به منظور صاف و پرداخت کردن سطوح بتنی از آن استفاده می‌شود. ماله پروانه‌ای در دو نوع دستی  سرنشین دار تولید می‌شود. همچنین دارای ابعاد مختلف قطر پروانه از 24 تا 48 اینچی است. بسته به حجم و نوع کار از انواع ماله پروانه ای با قطرهای متفاوت استفاده خواهد شد.

انواع ماله پروانه‌ای

به طور کلی از نظر هندلینگ ماله پروانه ای به دو نوع دستی و سرنشین دار، از نظر محرکه پیشرانه ماله‌ها به سه نوع بنزینی، گازوئیلی یا دیزلی و برقی، از نظر نوع کفه شناور به دو نوع شناور پره‌ای و شناور دیسکی تقسیم می‌شوند. هر کدام از ماله‌های نام برده برای استفاده در شرایط ویژه‌ای ساخته‌شده‌اند و کاربرد خاص خود را دارند که باید با توجه به نوع بتن، ابعاد و حجم کار از هر کدام از آن‌ها استفاده شود.

ماله پروانه ای با ابعاد مختلف برای چه کاری مناسب هستند؟

همان‌طور که در بالا نیز به آن اشاره شد ماله پروانه ای در قطرهای مختلف 24، 30، 36، 46 و 48 اینچی تولید و به بازار ارائه می‌شود. استفاده از ماله 24 تا 36 اینچی دستی برای مسطح سازی کف بتنی سطحی معادل 1000 مترمربع کفایت می‌کند. برای صاف کردن سطوح بتنی با متراژ بزرگ‌تر از 1000 متر مربع از ماله‌های دستی یا سرنشین دار بزرگ‌تر از 36 اینچ مناسب است، همچنین برای ماله کشی بخش‌های کنج یا لبه‌ها می‌توانید از ماله پروانه‌ای 24 اینچی استفاده کنید. علاوه بر این در مواقعی که مسطح سازی کف بتنی در مدت زمان کمی مطلوب است استفاده از بزرگ‌ترین سایز ماله یعنی 48 اینچی به سرعت بخشیدن در روند کار بسیار مؤثر است. توضیحات داده شده در خصوص ماله‌های پروانه‌ای از نوع دیسکی بود.

انواع دیگر ماله پروانه ای از کفه‌های شناور پره‌ای استفاده می‌کنند که دارای قطر با ابعاد 60، 75، 90 و 120 سانتی‌متری هستند. طبیعتاً انواع با قطر بزرگ‌تر برای صاف و هموار کردن سطوح با متراژ زیاد و انواع با قطر کمتر نیز به منظور مسطح کردن کفه‌های بتنی با متراژ پایین و کنج‌ها و لبه‌های سطوح مورد استفاده قرار می‌گیرند. ماله‌های پروانه‌ای با کفه شناور پره‌ای نیز همانند شناور دیسکی دارای دو نوع دستی و سرنشین دار هستند.

اجزای تشکیل دهنده ماله پروانه‌ای کدام ست؟

ماله‌های پروانه ای عموماً شامل کفه‌های شناور دیسک فلزی گرد هستند با لبه برجسته و قطر 24 تا 48 اینچ که در جهت‌های مختلف می‌چرخند هستند که در برخی ماله‌ها به جای دیسک از پره‌هایی جهت مسطح سازی استفاده می‌شود که در قطرهای 60، 75، 90 و 120 سانتی‌متری به بازار ارائه می‌شوند. از دیگر اجزای اصلی ماله‌های پروانه‌ای می‌توان به موتور یا پیشرانه و شاسی نیز اشاره کرد.

کاربرد ماله پروانه ای

• صاف و هموار سازی سطوح بتن ریزی شده به بهترین و سریع‌ترین صورت
• پیشگیری از بروز ترک‌های سطحی در بتن
• فشرده سازی سطح بتن ریزی شده و از بین بردن حباب‌های سطحی و سوراخ‌های ریز ناشی از بتن ریزی
• مسطح سازی و هموار کردن به منظور از بین بردن لبه‌های بیرون زده و ناهموار احتمالی ایجاد شده طی عملیات شمشه کشی
• افزایش سرعت انجام کف سازی بتنی در پروژه‌ها (به ویژه در پروژه‌های با ابعاد گسترده)
• امکان صیقلی کردن سطح بتن برای استفاده به صورت کف سازی نهایی و زیباسازی کف
• متراکم و فشرده کردن سطح بتن
• فرو کردن سنگ و شن‌های درشت به درون بتن و پرداخت بهتر بتن

چه زمانی برای ماله کشی بتن ریخته شده باید اقدام کرد؟

به طور کلی اقدام به ماله کشی با استفاده از ماله پروانه‌ای به هدف از ماله کشی بستگی دارد. اگر تنها رسیدن به سطح صاف و هموار پس از بتن ریزی مطلوب است، زمانی که بتنی ریزی انجام گرفت و بتن به اصطلاح کمی خود را گرفت ماله کشی انجام می‌شود. زمان ماله کشی باید هنگامی باشد که وقتی افراد اقدام به راه رفتن روی بتن کنند، در بتن فرو نروند و فقط جای پای آن‌ها بماند.

اگر هدف از ماله کشی صیقلی دادن سطح بتنی و استفاده از آن به عنوان آخرین سطح کار و کفپوش است. ماله کشی و استفاده از ماله پروانه‌ای باید زمانی انجام شود که بتن به طور کامل سفت شده باشد و به اصطلاح خودش را گرفته باشد تا بتوان سطح آن را صاف کرد و صیقل داد. البته ناگفته نماند برای این منظور ماله کشی در هنگامی که بتن به طور کامل خشک نشده است هم انجام شود.

روش کار با ماله‌های پروانه ای

روش کار با ماله دستی به این صورت است که پس از گیرش بتن به میزان لازم اپراتور با استفاده از ماله دستی از یک سوی سطح بتن ریزی شده شروع به ماله کشی می‌کند و این کار را تا انتها انجام می‌دهد. ماله کشی با ماله دستی به سمت عقب انجام می‌شود تا جای پای اپراتور روی بتن ماله کشی شده نماند.

در روش کار با ماله سرنشین دار، ابتدا اپراتور پس از اطمینان از گیرش کافی بتن بر روی دستگاه سوار می‌شود و از یک سو شروع به ماله کشی می‌کند و تا انتها ادامه می‌دهد، در این روش از آنجایی که اپراتور روی دستگاه سوار است و ماندن جای پای وی مسئله‌ای نیست، جهت ماله کشی می‌تواند رندم باشد.

نکات مهم ماله کشی پروانه ای

• در زمان کار با دستگاه اگر آب روی سطح بتنی دیده شد، کار ماله کشی را متوقف کنید تا آب حاصل از بتن تبخیر شود و اگر امکان تبخیر آب وجود نداشته باشد از روش گونی و سیمان برای خشک کردن آب اضافی اقدام کنید. در این روش به وسیله گونی که روی آن سیمان ریخته شده است به جذب آب توسط سیمان ادغام می‌شود، سپس با جذب شدن آب اضافی توسط سیمان، بتن خشک می‌شود.
• روی بتن تازه ریخته شده نمی‌توان ماله کشید و در ابتدا باید سطح آن را با شمشه ویبره صاف کرد.

سخن آخر

ماله کشی سطوح بتنی پس از اجرای بتن ریزی به منظور کف سازی یا استفاده از بتن به عنوان کفپوش نهایی در برخی اماکن مانند نمایشگاه‌ها، پیاده‌روها، فروشگاه‌ها، پارکینگ‌ها و … ضرورت دارد. از آنجایی که نیاز به سطح صاف و هموار لازم است و این کار با دست ممکن نیست از ابزارهای سبک ساختمانی مانند ماله پروانه ای یا ماله موتوری برای هموار کردن سطوح بتنی استفاده می‌شود.