اگر به دنبال اجرای پروژه ساختمانی رویایی خود هستید، ابتدا باید ایده خود را به طرحی کارآمد و واقع بینانه تبدیل کنید. مراحل مختلفی در چرخه یک پروژه ساختمانی وجود دارند که در فرآیند ساخت‌وساز مؤثر هستند. اگر انتظار دارید پروژه خود را به مرحله اجرا برسانید، باید درک کاملی از فاز صفر معماری داشته باشید. این مرحله یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های کل فرآیند طراحی معماری است. در طی این مرحله، ایده‌های طراح در قالب نقشه‌ها و پلان‌ها مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند تا با دنیای واقعی سازگار شوند. به هر روی، ما در این مقاله یک مرور اجمالی در مورد این فاز از طراحی معماری می‌کنیم؛ با ویکی ساختمون همراه باشید.
فاز صفر معماری چیست؟
فاز صفر معماری یا طرح شماتیک اولین قسمت از فرآیند طراحی ساختمان است. هدف کلی از این فاز، تولید یک طرح کامل برای پروژه است. این شامل کلیه ملاحظات مهندسی و همچنین مواد خاص، تجهیزات، سیستم‌ها و فضاهای موجود در پروژه است. با پایان دوره طراحی که به طور معمول از آن به عنوان مرحله اسناد ساختمانی یاد می‌شود، باید کلیه نگرانی‌های مربوط به ساختار و طرح در نظر گرفته شوند.
فاز صفر معماری اولین بخش یا نخستین نقشه‌ها از فرآیند طراحی است. به طور معمول، تولید طرح شماتیک اندکی پس از شروع یک پروژه اتفاق می‌افتد. بیشتر پروژه‌های ساختمانی با حفظ مالکیت یک مدیر شروع می‌شوند که با انجام ارزیابی مالی و امکان سنجش پروژه، قابلیت اجرایی آن تأیید می‌شود. به طور گسترده، هنگامی که یک پروژه نهایی می‌شود، یک مهندس معمار (آرشیتکت) تعیین می‌شود تا روند تهیه فاز صفر معماری را آغاز کند. این فاز نشان از شروع مراحل طراحی معماری ساختمان دارد.
هدف از فاز صفر معماری
هدف از این مرحله، تنظیم مفهوم کلی طراحی معماری برای پروژه است. هر پروژه ساختمانی با یک ایده شروع می‌شود. انتقال از یک ایده ساده به یک مفهوم عملی، هدف اصلی نقشه فاز صفر معماری است. با پایان مراحل طراحی شماتیک، باید دو جنبه مهم پروژه شناخته شود. اول، مقیاس خود پروژه است. در طی فاز صفر معماری، مالک و معمار برای دستیابی به هدف پروژه و نتیجه نهایی پیش بینی شده با هم همکاری خواهند کرد.
معمار سپس تعدادی پلن برای طرح‌های بالقوه تولید خواهد کرد. این نقشه‌ها احتمالاً تغییراتی دارند که بر مقیاس پروژه تأثیر می‌گذارد. به عبارت دیگر، هر طراحی، از موقعیت پروژه و فضای موجود، به روش‌های مختلف و منحصر به فردی متفاوت هستند. این موضوع لزوماً در مقیاس خود پروژه نیز تأثیر خواهد گذاشت.
دوم، اطلاعات کلیدی که باید از فاز صفر معماری بیان شود، رابطه بین بخش‌های مختلف پروژه است. از آنجا که فرآیند این طراحی به نتیجه خواهد رسید، رابطه بین فضاهای مختلف در پروژه باید به طور فزاینده‌ای روشن شود. اولین قدم در آن، تشریح فضاهایی است که باید در طرح نهایی اعمال شوند.
تعیین رابطه بین فضاها در پروژه و حل و فصل آنها، تنها نتایج حاصل از فرآیند طراحی شماتیک نیستند. در عوض، این‌ها دو هدف اصلی از فاز صفر معماری هستند. با خروج از روند طراحی شماتیک، باید بتوان به پروژه نگاه کرد و فهمید که مقیاس پروژه به چه شکلی پیش می‌رود و چه فضاهایی وجود دارند و چگونه آنها با یکدیگر ارتباط دارند.
روند تهیه نقشه فاز صفر معماری چگونه است؟
فاز صفر معماری به دلایل مختلف، یک دوره هیجان انگیز برای صاحبان پروژه است. در طی این مرحله، مالک سرانجام ایده خود را برای شروع طرح ارائه می‌دهد. در این فاز، تصمیمات مالک نیروی محرکه اصلی پروژه است.
فرآیند تولید در فاز صفر معماری بسیار مشارکتی است. در دنیای ایده آل، مالک با ایده ای برای پروژه به یک معمار نزدیک می‌شود و معمار می‌تواند به سرعت طرحی را تولید کند که دقیقاً مطابق با آنچه با ذهنیت مالک باشد. در واقعیت، هرگز چنین نیست. در عوض، فرآیند تولید یک نقشه کارآمد برای پروژه، تقریباً به تکرارهای زیادی نیاز دارد، قبل از اینکه طرح نهایی روی آن تنظیم شود.
در ابتدای فرآیند، معمار با مالک می‌نشیند و اهداف و الزامات پروژه را از طریق مکالمه گسترده مشخص می‌کنند. این مکالمه شامل اطلاعاتی در مورد اینکه چه عناصری در پروژه نهایی لازم است و همچنین ویژگی‌های پروژه چه باید باشند است.
هنگامی که معمار درک خوبی از عناصری که مالک در پروژه خود به دنبال آن است دارد، شروع به کاوش در طرح‌های مختلفی می‌کند که در واقع تجسم آن ایده‌ها است. از ابتدا باید درک شود که این معمولاً یک روند گسترده آزمون و خطا است. معماری که با آن کار می‌کنید به احتمال زیاد تعدادی از گزینه‌های مختلف طراحی را ایجاد می‌کند. از بین این گزینه‌ها، مالک انتخاب می‌کند که کدام یک را دوست دارد یا کدام یک را دوست ندارد. معمار این اصلاحات و پیشنهادات را انجام داده و به انتخاب گزینه‌های طراحی منتخب تا انتخاب نقشه فاز صفر معماری ادامه خواهد داد.
در طی این روند، انتخاب چند گزینه طراحی که در نهایت انتخاب نمی‌شوند، امری غیر معمول نیست. این یک بخش طبیعی از روند طراحی به عنوان یک کل است. ماهیت مشترک در فاز صفر معماری، انتخاب معماری است که منعطف، صبور، دارای گوش شنوا و قادر به رساندن ایده مالک به نتیجه مطلوبش باشد. ارتباطات باز در طی این مرحله در فرایند طراحی، مهم است. در عین حال، کار کردن با معماری که در صورت عدم انتخاب طراحی مورد نظر خود زود ناامید می‌شود، تجربه‌ای لذت بخش نخواهد بود.
بعد از فاز صفر معماری چه اتفاقی می‌افتد؟
ممکن است تعجب کنید که پس از انتخاب نقشه فاز صفر معماری خاص برای حرکت به جلو چه اتفاقی می‌افتد. معمولاً اولین قدم در یک فرآیند طراحی است که بسته به اندازه و پیچیدگی پروژه، می‌تواند بسیار طولانی باشد. حتی مرحله صفر معماری یک پروژه، می‌تواند ماه‌ها در پروژه‌های بزرگ طول بکشد. پس از انتخاب نقشه‌ها، زمان آن فرا می‌رسد که معمار از طرح انتخاب شده استفاده کند. مراحل بعدی شامل فاز یک و دو معماری است.
فاز یک معماری
پس از تأیید نقشه‌های فاز صفر، زمان آن رسیده است که آن را به یک طرح جامع تبدیل کنیم. این بخش از فرآیند طراحی به عنوان مرحله توسعه طراحی یا فاز یک معماری شناخته می‌شود. در این فاز، هدف اصلی ایجاد یک طرح تفصیلی است که شامل انواع متریال‌هایی است که در پروژه استفاده می‌شوند. فضای داخلی و بیرونی چه شکلی خواهند بود؟ از چه نوع تجهیزات، سیستم‌ها و مبلمانی در ساختمان استفاده می‌شود؟ این‌ها همه سؤالات مهمی است که در زیبایی شناسی فضا و همچنین بودجه تأثیر خواهند گذاشت. فاز یک مانند فاز صفر معماری، به معمار و صاحب کاری نیاز دارد که برای بررسی طراحی از نزدیک با هم همکاری می‌کنند. پس از این مرحله، باید تصویری دقیق‌تر از نیازهای اجرایی فراهم شود.
فاز دو معماری
پس از مرحله توسعه طراحی، تصور روشنی از مدل نهایی پروژه خود خواهید داشت، از چه موادی در فضای داخلی و خارجی پروژه استفاده می‌شود و چه تجهیزات و سیستم‌هایی نصب خواهند شد. مرحله بعدی نیاز به ورودی کمتری از طرف مالک دارد، اما هنوز به کارهای گسترده‌ای از طرف معمار احتیاج است. این مرحله شامل نقشه‌هایی است که برای ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کلام آخر
فاز صفر معماری، یک دوره هیجان انگیز در پروژه ساختمانی، در چرخه زندگی ساختمان است. در این مرحله ایده مالک برای پروژه، باعث شروع چرخه آن می‌شود. فرایند طراحی شماتیک با آزمون و خطا مشخص می‌شود و از طرف صاحب پروژه به ورودی گسترده‌ای نیاز پیدا می‌کند. در شروع طراحی فاز صفر معماری، معمار با مالک در تعامل هستند و اطلاعات مربوط به پروژه را هرچه بیشتر جمع آوری می‌کنند.
این طرح‌ها براساس نظرات و پیشنهادات مالک اصلاح می‌شوند. این روند تا زمانی که طرح نهایی انتخاب شود، ادامه خواهد داشت. هدف نهایی در این فرآیند، حل و فصل بر روی یک طرح بالقوه برای پروژه، تعریف دامنه پروژه و نشان دادن رابطه بین قسمت‌های مختلف پروژه است. این فاز به عنوان پایه ای برای حرکت به سمت جلو و اجرایی کردن نقشه‌های معماری است.
