بتن این روزها در صنعت ساختمان سازی نقش بالقوه‌ای چه در سازه ساختمان بتنی و چه فولادی ایفا می‌کند. با توجه به تأثیر مهمی که بتن دارد، بسیاری از مهندسان روش‌های مختلفی را برای ارتقای سطح کیفیت این محصول به کار می‌گیرند. کیورینگ یا عمل آوری بتن از جمله این اقدامات است. روش‌های مختلفی برای کیورینگ بتن وجود دارد. اینکه کیورینگ چیست و چگونه انجام می‌شود، موضوعاتی است که در این مقاله از ویکی ساختمون به آن‌ها خواهیم پرداخت.
کیورینگ چیست؟
کیورینگ یا عمل آوری بتن شامل همه روش‌هایی می‌شود که به منظور ارتقای سطح کیفی بتن از طریق عمل هیدراتاسیون سیمان صورت می‌گیرد. کیورینگ در همان ابتدای بتن‌ریزی و قبل از خشک شدن آن، به نحوی مانع از سریع خشک شدن بتن و بالا رفتن دمای سطح بتن شده و عاملی مهم در افزایش کیفیت نهایی بتن است. کیورینگ شرایطی ایده آل جهت عمل آوری و نگهداری بتن فراهم می‌سازد. شرایط عمل آوردن بتن ارتباط مستقیم با مقاومت و دوام بتن دارد.
اهمیت کیورینگ بتن در چیست؟
در خصوص اینکه اهمیت کیورینگ در بتن ریزی چیست باید خاطر نشان کنیم که هنگام بتن‌ریزی در صورت نبود مقدار رطوبت لازم، بتن آنچنان که باید شکل نمی‌گیرد و در نهایت به محصولی بی کیفیت منجر خواهد شد. به عبارتی تبخیر زود هنگام آب، پیش نیازهای لازم برای صورت گرفتن واکنش‌های میان اجزای مختلف بتن و شکل گیری یک محصول با کیفیت را از بین خواهد برد. به طور کلی اهداف زیر در عمل آوری بتن دنبال می‌شود:
- تأمین مقدار رطوبت لازم برای شکل گیری بتن با کیفیت
- قرار دادن بتن در یک طیف دمایی مناسب
- کمک به فرآیند هیدراسیون در بتن و ایفای نقش در بهبود مقاومت آن
چک لیست پیشنهادی: چک لیست بتن ریزی
کیورینگ بتن چقدر طول می‌کشد؟
زمان ثابتی را نمی‌توان برای کیورینگ در نظر گرفت و بسته به شرایط، مواد و روش‌هایی که در کیورینگ استفاده می‌شود، مقدار زمان و مدت این عمل می‌تواند متفاوت باشد. در کل مدت زمان عمل آوری بتن یا همان کیورینگ به مؤلفه‌های زیر بستگی خواهد داشت.
- نسبت ترکیب اجزای مختلف بتن
- مقاومت مشخصه بتن
- اندازه و شکل سنگ‌دانه‌های موجود در بتن
- شرایط آب و هوایی محیط اجرای بتن
- شرایط تابش نور خورشید به بتن در آینده
با در نظر گرفتن فاکتورهای زیر، استانداردهای مشخصی در خصوص اجرای کیورینگ در بازه‌های زمانی حداقلی مختلف تهیه و تدوین شده است که خلاصه‌ای از آن‌ها در زیر آمده است:
- برای سیمان تیپ ۱ مدت عمل آوری ۷ روز است.
- برای سیمان تیپ ۲ مدت عمل آوری ۱۰ روز است.
- برای سیمان تیپ ۳ مدت عمل آوری ۳ روز است.
- برای سیمان تیپ ۴ و ۵ مدت عمل آوری ۱۴ روز است.
برای اجرای فونداسیون ساختمان درخواست خود را در کارگشا ثبت نمایید.
مدت زمان لازم برای کیورینگ چگونه محاسبه می‌شود؟
در صورتی که مدت زمان مشخصی برای کیورینگ بتن پیش بینی نشده باشد، حداقل زمان عمل آوردن بتن با استفاده از جدول زیر تعیین می‌شود.
| نوع سیمان | شرایط محیطی پس از ریختن بتن در قالب | دمای متوسط سطح بتن | ||
| ۵ تا ۱۰ درجه سانتیگراد | بالاتر از ۱۰ درجه سانتیگراد | هر دمایی بین ۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد | ||
| نوع ۱، ۲، ۳ و ۵ | متوسط | ۴ روز | ۳ روز | ۶۰ تقسیم بر مجموع دما به علاوه ۱۰ |
| ضعیف | ۶ روز | ۴ روز | ۸۰ تقسیم بر مجموع دما به علاوه ۱۰ | |
| همه سیمان‌ها به جزء ۱، ۲، ۳ و ۵ و همه سیمان‌های حاوی مواد پوزولانی یا روباره‌ای | متوسط | |||
| ضعیف | ۱۰ روز | ۷ روز | ۱۲۰ تقسیم بر مجموع دما به علاوه ۱۰ | |
| همه سیمان‌ها | خوب | اقدام خاصی ضرورت ندارد. | ||
|
||||
از طرفی هم در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان آمده است که حداقل زمان عمل آوری بتن هم با توجه به شرایط محیطی و نوع بتن تعیین می‌شود که در جدول زیر به آن اشاره شده است.
| نوع بتن و نسبت آب به سیمان مخلوط بتن | حداقل مدت عمل آوری بر اساس شرایط محیطی بر حسب روز | ||
| شرایط محیطی معمولی | شرایط محیطی هوای گرم | شرایط محیطی هوای سرد | |
| بتن معمولی با نسبت آب به سمیان ۰/۴۳ یا بیشتر | ۶ روز | ۷ روز | ۱۰ روز |
| بتن حاوی مواد افزودنی معدنی مانند دوده، سیلیس و سرباره یا نسبت آب به سیمان کمتر از ۰/۴۳ | ۱۰ روز | ۱۴ روز | ۱۴ روز |
کیورینگ بتن در هوای گرم
دمای هوای از مهمترین فاکتورهای تأثیر گذار بر مدت زمان و کیفیت عمل آوری بتن است. در هوای گرم، دمای اولیه عمل آوری بالاتر منجر به دستیابی سریع‌تر به مقاومت می‌شود و مقاومت نهایی را کاهش می‌دهد. در تابستان عمل آوری با آب می‌تواند منجر به دمای پایین‌تری جهت عمل آوری بتن شود. تغییرات دمای شب و روز که بیشتر از ۳ درجه سانتیگراد در هر ساعت باشد، در ۲۴ ساعت اولیه مجاز نیست. مطالعات نشان داده‌اند که کیورینگ بتن در دمای بالاتر سبب افزایش نرخ رشد مقاومت اولیه بتن می‌شود؛ اما ممکن است مقاومت ۲۸ روزه را کاهش دهد.
بهتر است که این موضوع را با ذکر یک مثال برای شما توضیح دهیم. فرض کنید که دو نمونه بتنی یکی در دمای ۴۰ و دیگری در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد کیورینگ شوند. بر اساس شکل زیر مقاومت این دو نمونه در روز اول به ترتیب برابر با ۱۶ و ۱۰ مگاپاسکال خواهد بود.
از طرفی هم در روز بیست و هشتم، این مقاومت یک روند برعکس به خود خواهد گرفت و به ترتیب برابر با ۳۰ و ۴۰ مگاپاسکال خواهد شد؛ به عبارت دیگر نمونه‌ای که در دمای بالاتر عمل آوری شده در روزهای ابتدایی دارای مقاومت بالاتری بوده اما نهایتاً مقاومت ۲۸ روزه برای نمونه‌ای که در دمای پایین‌تر عمل آوری شده بزرگ‌تر خواهد بود.
برای مطالعه: کرسی چینی چیست؟ ابزار و راهنمای اجرای کرسی چینی با آجر یا سنگ
مزایای کیورینگ بتن چیست ؟
- ایجاد یک لایه نازک روی سطح خارجی بتن و در نتیجه کاهش سرعت تبخیر آب بتن
- رفع نیاز به آب پاشی مداوم و مرطوب نگه داشتن بتن
- تأمین و جلوگیری از تبخیر آب اختلاط بتن برای پیشرفت واکنش هیدراسیون
- کاهش نفوذ پذیری سطحی بتن
- عدم ایجاد تغییر در رنگ سطوح بتنی
- جلوگیری از پوسته شدن سطحی بتن
- جلوگیری از انقباض و ترک‌های ناشی از تبخیر سریع آب بتن
انواع روش‌های عمل آوری بتن
روشها و مواد مختلفی را می‌توان به منظور به سرانجام رساندن کیورینگ بتن به کار گرفت، که هر یک در زمان مشخصی صورت می‌گیرند و مزایا و معایب خاص خود را خواهند داشت. به طور کلی همه این روش ها را می‌توان موارد زیر خلاصه کرد:
نگهداری آب مخلوط در بتن در طول فرآیند سخت شدن اولیه بتن
- غرق آب کردن
- اسپری آب و مه پاشی
- پوشش آب اشباع
کاهش اتلاف آب مخلوط در سطح بتن
- پوشش بتن با صفحات پلاستیکی یا کاغذی غیر قابل نفوذ
- اعمال ترکیبات عمل آوری شکل پذیر غشایی
سرعت بخشیدن به روند کسب مقاومت با استفاده از گرما و رطوبت اضافه
- جریان بخار
- کویل‌های حرارتی
- پدها یا ورقه‌های گرمایشی الکتریکی
- پتوی بتن
بهترین روش کیورینگ بتن چیست ؟
انتخاب یکی از این روشها به عنوان بهترین روش به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. در هر صورت با توجه به شرایط حاکم بر داخل کشور، متداول‌ترین و ارزان‌ترین شیوه عمل‌آوری مرطوب، پوشاندن بتن با گونی و برزنت است که همواره توسط آب‌پاشی در فواصل زمانی مناسب باید سطح آن مرطوب نگه داشته شود. عمل‌آوری به مدت حداقل ۷ روز باید ادامه یابد. در کل روش‌های کیورینگ مجاز بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان به شرح جدول زیر است:
| نوع بتن و نسبت آب به سیمان مخلوط بتن | روش‌های مجاز عمل آوری بتن بر اساس شرایط محیطی | ||
| شرایط محیطی معمولی | شرایط محیطی هوای گرم | شرایط محیطی هوای سرد | |
| بتن معمولی با نسبت آب به سیمان ۰/۴۳ یا بیشتر | روش آب رسانی و روش عایقی | روش آب رسانی و روش عایقی | روش عایقی |
| بتن حاوی مواد افزودنی معدنی مانند دوده، سیلیس و سرباره یا نسبت آب به سیمان کمتر از ۰/۴۳ | روش آب رسانی | روش آب رسانی | روش عایق برای بتن با نسبت آب به سیمان ۰/۴ تا ۰/۴۳ مجاز است اما ساخت بتن با نسبت آب به سیمان ۰/۴ و کمتر در هوای سرد مجاز نیست |
نکات مهم در عمل آوری بتن
- سیستم آب دادن به عنوان سنتی‌ترین روش دارای مشکلاتی است. از جمله این مشکلات عدم امکان کنترل دقیق و مداوم نوبت‌های آب دهی و کیفیت کامل آبدهی توسط نیروی انسانی
- سیستم بخار روشی بسیار کارآمد به خصوص در سازه‌هایی که نیاز به کسب مقاومت سریع است؛ اما این سیستم نیازمند تجهیزات ثابت و گران‌قیمتی است که در بسیاری از پروژه و سازه‌ها امکان‌پذیر نیست. این سیستم بیشتر برای قطعات پیش ساخته بتنی مناسب است.
- محصور بودن سازه با قالب یکی از روش‌هایی است که در زمان‌هایی که محدودیتی برای باز کردن قالب نباشد کارا است. این امر در بسیاری از پروژه‌ها به علت محدودیت‌های قالب و مبحث اقتصادی امکان استفاده ندارد. این روش برای سازه‌هایی که عمده سطح با قالب پوشیده شده مناسب است مانند ستون و دیوارهای بتنی.
- استفاده از سیستم نایلون و محصور نمودن کانال سطح بتن جهت جلوگیری از بخار و خارج شدن آب روشی کارآمد در عمل آوری بتن است. از معایب این روش می‌توان به هزینه بالای آن به خصوص در بتن‌هایی که سطح آن زیاد است مانند دال‌ها، کف‌سازی‌ها و کانال‌های انتقال آب اشاره کرد.
- استفاده از گونی چیتایی مرطوب نیز روشی کارآمد در نگهداری و کیورینگ بتن است. از معایب این امر می‌توان به هزینه بالای آن به‌خصوص در بتن‌هایی که سطح آن زیاد است مانند دال‌ها، کف‌سازی‌ها و کانال‌های انتقال آب اشاره کرد.
سفت کاری ساختمان خود را به متخصصان کارگشا بسپارید.
سخن آخر
کیورینگ یا همان عمل آوری بتن از جمله اقداماتی است که نقش بسیار مهم و بالقوه‌ای می‌تواند در ارتقای سطح کیفیت بتن در صنعت ساختمان سازی داشته باشد. اینکه کیورینگ چیست و چگونه انجام می‌شود در این مقاله به آن پرداخته شد. از سوی دیگر مدت زمان لازم برای اجرای این فرآیند مشخص و نحوه محاسبه آن ارائه شد. خوشحال خواهیم شد نظرات و پرسش‌های خود را در این خصوص با ما در میان بگذارید.
-
-
-
-
-
-
-
