اگرچه نورپردازی نمای ساختمان مسکونی نقش آشکاری در چشم‌انداز شهر دارد، اما در این مسیر باید بسیاری از ملزومات را رعایت کرد تا از طراحی روشنایی در ساختمان‌های مسکونی به طور چشمگیر و مناسب استفاده کرد. در حالی که هنوز هم در مورد اینکه آیا نماهای ساختمان‌های مسکونیِ تاریک نیاز به روشنایی دارند، عدم اطمینان وجود دارد. طراحان بدون توجه به اینکه یک ساختمان مسکونی بخشی از یک فضای کلی است، سبک نورپردازی آنها را طراحی می‌کنند. به این معنا که ساختمان‌های مسکونی باید از نظر نورپردازی در یک قالب طراحی یکپارچه با محیط خود قرار گیرند؛ و در عین حال خود را منحصر به فرد نشان دهند. در این مقاله ما درباره نورپردازی نمای ساختمان مسکونی صحبت می‌کنیم؛ با ویکی ساختمون همراه باشید.
درباره نورپردازی نمای ساختمان مسکونی
منظره شهری به طور مداوم با ساکنان و بازدیدکنندگان خود در تعامل است و تأثیر قابل توجهی در آگاهی، احساسات و رفتارهای محیطی آنها دارد. به عبارت دیگر، منظره شهری نمایی است که می‌تواند جنبه‌های غیر جسمی یک شهر، مانند دین، تاریخ، فرهنگ و حتی خصوصیات اقتصادی و سیاسی را نشان دهد. با توجه به اهمیت منظره شهر در عصر جهانی‌سازی که در آن زندگی می‌کنیم، نورپردازی نقش اساسی در آن دارد.
به عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم در منظره شهری، نمای ساختمان‌ها نقش مهمی در منظر تصویر شهر دارند. امروزه زندگی شبانه شهری دارای ارزش شناخته شده‌ای است. ایجاد فضاهای جذاب و پرنشاط شهری در زمان تاریکی منجر به پیدایش یک مفهوم شهری 24 ساعته شده است که به نوبه خود به احیا و ایجاد شهرهای امن‌تر از طریق طیف گسترده‌ای از ابتکارات کمک می‌کند. علی‌رغم پروژه‌های طراحی باشکوه نورپردازی که در ساختمان‌ها یا سازه‌های ویژه (مثلاً هتل‌ها) انجام شده است، تصویر کلی شهر به ویژه در تهران نیاز به بازبینی مجدد دارد.
در سال‌های اخیر، روند نورپردازی نمای ساختمان مسکونی در تهران به روشنایی نما با استفاده از چراغ LED بوده است. مطالعات ادعا می‌کنند که دلایل اصلی روشنایی ساختمان‌های مسکونی افزایش کیفیت بصری یک ساختمان یا جزئیات معماری آن و افزودن ارزش اقتصادی به ساختمان‌ها و همچنین افزایش ایمنی و امنیت شهری است. با این حال، این موضوع اغلب بدون در نظر گرفتن نتیجه نهایی که همان منظره شهری است اتفاق می‌افتد.
علاوه بر این، نورپردازی ساختمان‌های مسکونی برای خریداران خانه به طور فزاینده‌ای جذاب‌تر می‌شود و با افزایش تقاضا برای، دستیابی به یک منظره خوب می‌تواند امری چالش برانگیز باشد. از منظر دیگر، در صورت عدم وجود یک برنامه روشنایی عمومی یا کدهای خاص برای روشنایی نما، توجه بیش از حد شهرداری‌ها به طراحی روشنایی، انگیزه بخش خصوصی را برای علاقه‌مند شدن به طراحی روشنایی نما، حتی برای ساختمان‌های مسکونی را فراهم می‌کند.
تعیین معیارهای نورپردازی ساختمان مسکونی
در زیر درباره معیارهای مهم روشنایی نمای ساختمان‌های مسکونی می‌پردازیم:
زمینه‌گرایی
اگر یک ساختمان در موقعیتی واقع شود که برای مدت طولانی‌تر از سایر ساختمان‌ها قابل مشاهده باشد، می‌توان از نورپردازی برای برجسته کردن جزئیات بیشتر استفاده کرد. در غیر این صورت، روشنایی باید محدود یا کاهش یابد. علاوه بر این، مفهوم نورپردازی تحت تأثیر کیفیت فضایی است که بلافاصله در اطراف ساختمان قرار دارد. ساختمان‌های مسکونی واقع در خیابان‌های اصلی در مورد میزان روشنایی، آزادی بیشتری کسب می‌کنند، در حالی که ساختمان‌های مسکونی در خیابان‌های فرعی باید از نور آرام استفاده کنند. در محیط‌های تاریک، سطح روشنایی کمتری لازم است.
هماهنگی با فرم و سبک معماری
شکل و طراحی معماری یک ساختمان، از جمله ابعاد نما، مصالح و سن بنا، در طراحی نورپردازی تأثیر می‌گذارد. به دلایل صرفه‌جویی در مصرف انرژی و مقابله با آلودگی نوری، طرح روشنایی باید با اندازه نما مطابقت داشته باشد. علاوه بر این، صرف نظر از اینکه ساختمان قدیمی یا مدرن است، سبک و متریال مورد استفاده برای نمای ساختمان از دیگر عناصر مهم است که هنگام طراحی روشنایی باید مورد توجه قرار گیرد. طراحی نورپردازی سازه‌های مسکونی مدرن غالباً انتظار می‌رود انعطاف‌پذیر و خلاق باشند، در حالی که ساختمان‌های قدیمی تمایل به روشنایی لطیف دارند.
هماهنگی با شخصیت ساختمان مسکونی
یک طراحی روشنایی می‌تواند فعالیتی را که در داخل یک ساختمان انجام می‌شود را منعکس کند. بر این اساس، یک ساختمان مسکونی از طریق یک طرح روشنایی، احساس آرامش، ایمنی، عزت، صمیمیت و آرامش را منعکس می‌کند. هنگامی که صحبت از مشخص کردن منابع نوری و تکنیک‌های روشنایی می‌شود، شخصیت بنا و سبک ساختمان ملاک‌های تعیین‌کننده هستند. رنگ نور، توزیع شدت نور، اندازه منبع نور و همچنین قرارگیری تجهیزات نورپردازی، همگی در تأکید بر هویت رسمی و شخصیت ساختمان نقش دارند.
آلودگی تابش نور
آلودگی نور اصطلاحی است که نور هدر رفته یا نشت نور را توصیف می‌کند که برای کاربران فضاهای عمومی و برای ساکنان اطراف آن و همچنین برای گیاهان و جانوران ناراحتی ایجاد می‌کند. روش‌های بسیاری وجود دارد که از طریق آن می‌توان روشنایی نما را تبدیل به آلودگی نوری کرد. زاویه نصب نادرست یا موقعیت نامناسب منابع نور، نمای بیش از حد روشن و انعکاس نور در جهت نامناسب، فقط چند نمونه از آلودگی تابش نور هستند.
تعمیر و نگهداری
کلیه منابع نوری و لوازم جانبی باید در برابر تغییر شرایط آب و هوایی مقاوم باشند، همچنین نگهداری و تعمیر آنها باید کاملاً در دسترس باشد. این کار می‌تواند شامل تمیز کردن لامپ‌ها و یا تعویض آنها باشد.
انواع تجهیزات نورپردازی نمای ساختمان‌های مسکونی
وال واشر
یکی از پر استفاده‌ترین لامپ‌های نورپردازی نمای ساختمان‌های مسکونی، چراغ‌های وال واشر هستند. این چراغ ها از کنار هم قرار گرفتن تعدادی لامپ‌های کوچک ساخته می‌شود.این لامپ‌ها اغلب برای نورپردازی دیوارهای صاف کاربرد دارند. نحوه تزئین وال واشرها می‌تواند به صورت خطی، چهارگوش و دایره‌ای باشد.
پروژکتور
پروژکتورها اغلب دارای بدنه آلومینیومی هستند و در دو شکل مختلف تولید می‌شوند. همچنین پروژکتورها در ابعاد، اشکال و زوایای پخش نور، متفاوت تولید می‌شوند. از جمله مزایای آنها می‌توان به مصرف برق پایین، بازده‌ای بالا، تغییر جهت روشنایی و طول عمر بالا اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: تجهیزات نورپردازی نمای ساختمان ؛ انواع لامپ‌ها و مراحل اجرا
چراغ دلفی
این چراغ اغلب در سطح افقی نما نصب می‌شود تا شکوه و جلال ساختمان را به رخ رهگذران بکشد. همچنین می‌توان از چراغ دلفی به صورت مورب یا عمودی نیز استفاده کرد.
ریسه
پیکسل‌های ال ای دی رشته‌ای و پنل‌های ال ای دی به شکل ریسه قابل استفاده هستند. ریسه‌ها نصب بسیار آسانی دارند و در برابر تابش نور خورشید و بارندگی مقاومت بالایی دارند.
مراحل اجرای نورپردازی نمای ساختمان مسکونی
طرح اولیه
طرح اولیه به معنای بررسی سبک معماری بنا، محیطی که ساختمان در آن ساخته شده و نیازهای روشنایی است. در این مرحله حتی نوع تجهیزات مورد نیاز ساختمان و بودجه احتمالی نیز تعیین می‌شود.
تجهیزات روشنایی
در این مرحله نیازهای روشنایی با استفاده از انواع تجهیزات موجود در بازار تطبیق داده می‌شوند تا بهترین محصولات خریداری شوند. تهیه نوع لامپ‌ها و چراغ و کیفیت ساخت آنها مورد بررسی قرار می‌گیرند.
نصب و اجرا
بعد از تهیه تجهیزات، در این مرحله نوبت نصب سیستم روشنایی نما است. نصب باید توسط نیروهای متخصص و حداکثر ایمنی انجام شود. اجرا باید اصولی باشد تا سیستم روشنایی طول عمر بالا را تضمین کند.
اهمیت توجه به نورپردازی نمای ساختمان‌های مسکونی
شهرهایی که دارای مناظر زیبا هستند تمایل دارند تا در خاطرات مردم باقی بمانند، تصویری بی‌نظیر و خاص از شهر را به گردشگران و شهروندان نشان می‌دهند. علاوه بر این، یک منظره خوب شهری می‌تواند مزایای رقابتی یک شهر را نسبت به سایر شهرها در سطح ملی و بین‌المللی با فواید اقتصادی و اجتماعی بسیار افزایش دهد، امری که می‌تواند چهره خاموش شهر را به یک‌باره روشن و درخشان کند.
