در این مطلب میخوانید:
صرفه جویی در مصرف انرژی ساختمان از دید دستورالعمل LEED
دستورالعمل LEED
دستورالعمل (LEED (Leadership in Energy and Environmental Design یکی از دستورالعمل های پیشرو در زمینه ی طراحی و ساخت ساختمان های بهینه با طراحی پایدار و سبز است که عملکرد بهینه و توسعه ی پایدار بناها و محله ها و همچنین میزان این بهینه سازی را گواهی می کند.
این دستورالعمل توسط USGBC : U.S. Green Building Council تهیه شده و میتوان گفت در نهایت، بخش LEED Green Building Rating System معیاری برای رتبه بندی بناها در مبحث توسعهی پایدار است.
در صنعت انرژی و چالش های پیش روی آن، دستورالعمل LEED از قدیمی ترین و در عین حال تاثیرگذارترین ضوابط موجود است که علاوه بر تلاش برای تصحیح اشتباهات ساخت و ساز و اجرا که باعث اتلاف انرژی می شوند، راهکارهایی برای فراگیر شدن صرفه جویی در مصرف انرژی ارائه می دهد که در عین سادگی، بسیار ثمربخش هستند.
پیشینه
دستورالعمل LEED در ابتدا در سال 1994 توسط گروه هایی از داوطلبان فعال در زمینه ی حمایت از منابع در دست انسان به ویژه محیط زیست و انرژی، در قالب مجموعه ضوابطی برای ساخت و سازهای جدید به وجود آمد و به تدریج تا سال 2013 به یکی از جامعترین مقررات موجود در این صنعت تبدیل شد که به طور کامل به تمامی ابعاد توسعه و ساخت و ساز انسان و تاثیرات آن بر منابع طبیعی اشراف دارد.
نکته ی قابل توجه در مورد این دستورالعمل، این است که ضوابط ارائه شده توسط آن تنها محدود به ساختمان هایی که قرار است ساخت آن ها تازه آغاز شود، نیست. امروزه، قوانین LEED در چندین جلد، برای تمامی حالات ساخت و ساز (ساخت یک بنای جدید از ابتدا (Building Design & Construction)، طراحی و اجرای فضای داخلی ساختمان (Interior Design & Construction)، اقدامات لازم در رابطه با بهبود عملکرد ساختمان برای نگهداری و بقای آن (Building Operations & Maintenance)، توسعه ی بهینه یک منطقه (Neighborhood Development)) راهکارهایی کاملا منطقی ارائه کرده است.
مساله ی مهمتر این است که حتی وقتی در ساخت بنایی از ابتدا از قوانین LEED هیچگونه استفاده ای نشده باشد، اگر کمتر از 75 % مراحل ساخت طی شده باشد، هنوز هم امکان اعمال راهکارهای LEED در ادامه ی کار وجود دارد. این نکات، همگی حاکی از میزان گستردگی این دستورالعمل است.
هدف اولیه از طراحی این دستورالعمل، ایجاد یک تعریف واحد برای ساختمان های سبز و ترویج دادن روش های طراحی و اجرای مناسب در راستای رسیدن به این تعریف بود که در کنار صرفه ی اقتصادی بیشتر با کاهش هزینه های کارکرد ساختمان، بالاتر رفتن ارزش بنا به دلیل اثرات مثبت آن بر محیط اطراف و به ویژه زندگی ساکنین، نرخ بالاتر سکونت و نیز اجاره خانه همگی سبب شدند تا این دستورالعمل به سرعت، کامل تر و فراگیرتر شود.
یکی از ویژگی های بسیار جالب این مجموعه از قوانین، این است که این دستورالعمل از ابتدا که توسط گروه هایی از داوطلبان حمایت از منابع تهیه شد تا به امروز، پذیرای اعضایی از تمامی اقشار جامعه و صنوف بوده است. همه ی افراد، با گذراندن دوره های مربوطه می توانند به تدریج به کارشناسان و متخصصان تاثیرگذار LEED تبدیل شوند و در تکامل و همه گیر شدن هرچه بیشتر آن سهمی داشته باشند و همچنین به نحوی صنعت خود را به این زمینه مرتبط سازند تا همگام با پیشرفت تکنولوژی خود را با چالش های پیش روی دنیا تطبیق دهند.
صرفه جویی در مصرف انرژی ساختمان از دید دستورالعمل LEED
LEEDبا تعریف های ساده ی پایداری و ساختمان های سبز به وجود آمد. ساختمان سبز، بنایی است که با استفاده ی کارآمد از منابع ساخته شده و در تمام طول بازه ی عمر خود (شامل زمان ساخت، زمان بهره برداری و سکونت، بازسازی، استفاده ی دوباره و تخریب نهایی) کاملا سازگار با محیط زیست و در قبال آن مسئول (Environmentally Friendly and Environmentally Responsible) باشد.
در مرحله ی بعد، هدف بر این قرار داده شد که صنعت ساختمانسازی برای دستیابی به این دو تعریف مسیر خود را تغییر دهد. به همین دلیل، LEED از همان ابتدا رویکردی را در پیش گرفت که کاملا با روش های گذشته متفاوت بود و میتوان گفت که حتی آن ها را به چالش کشید.
قبل از معرفی این کاتالوگ، هنگام ساخته شدن یک ساختمان، دو عامل هزینه و زمان، مهم ترین فاکتورهای تعیین کننده ی پروسه ی ساخت بودند که مشخص شدن برآورد آنها می توانست باعث تغییرات بسیار زیادی در بخش های مختلف ساخت و ساز شود.
برای مثال از کاربرد مواد و مصالح با کیفیت و البته قیمت بالاتر به دلایل مالی و یا از انجام مراحل چک کردن عملکرد صحیح سیستم های مختلف تعبیه شده در ساختمان به منظور اطمینان از کارکردن درست آن ها به دلیل کمبود زمان صرف نظر می شد.
پیامد این مساله، بناهایی بود که سیستم های مختلف آن زودتر از زمانی که پیشبینی شده بود نیاز به تعمیرات گسترده پیدا می کردند و یا عمر مفید بنا زودتر از آنچه که باید، به پایان می رسید و ساختمان به بازسازی و یا تخریب نیاز داشت. در تمامی این حالات، بار مالی بر دوش ساکنین و یا صاحب ملک می افتاد.
علاوه بر این موضوع و مهم تر از آن، به طور کلی گروه های مختلفی که در ساخت و ساز بخش های مختلف درگیر بودند باهم تعامل خاصی نداشتند و بدون داشتن آگاهی از کار سایر تیم ها، برنامه ی خود را جلو می بردند و کاملا جداگانه کار می کردند. با این حال، LEED روش و در کنار آن، اهداف کاملا متفاوتی را ارائه کرد.
اهداف دستورالعمل LEED
برای LEED، رشد اقتصادی، پیشرفت اجتماعی و نظارت محیط زیستی، اهداف مهم سه گانه محسوب می شوند و در پی دستیابی به آن ها است و تهیه کنندگان این دستورالعمل به شدت معتقدند که این 3 هدف، رابطه ی بسیار تنگاتنگی با یکدیگر دارند که سبب می شود برای رسیدن به هریک در راستای محقق شدن 2 مقصود دیگر نیز گامی برداشته شود. دلیل این موضوع ریشه در دید جدید LEED دارد.
به کار گیری دستورالعمل LEED
در این دستورالعمل، اجزا و بخش های مختلف ساختمان و گروه هایی که مسئولیت اجرای آنها را به عهده دارند به همراه تمامی افرادی که در پروسه ی ساخت بنا به شکلی درگیر هستند، باید کاملا باهم در ارتباط و هماهنگ باشند زیرا عملیاتی که در هر بخش انجام می شود چه به طور مستقیم و چه غیر مستقیم، بر بخش های دیگر تاثیر می گذارد.
به طور مثال در این مسیر، طراحی فضای سبزی که توسط مهندس معمار برای ساختمان صورت می گیرد، علاوهبر اینکه وابسته به خواسته ی کارفرماست، همزمان وابسته به خواسته ها و اعمال گروه های تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی و ساکنین آینده ی بنا نیز هست زیرا این فضای سبز می تواند بر میزان بار سرمایشی و گرمایشی مورد نیاز برای فضای داخلی بنا به منظور تامین آسایش، میزان نور مورد نیاز برای اتاق ها، کاربری ساختمان و … تاثیر گذار باشد.
در کنار این قضیه، توسعه ی پایدار و نیز ساختمان های سبز و اجزای مختلف آن ها در تمامی مراحل ساخت و ساز مورد توجه تمامی گروه ها است و اثری که بنا و ساخت وساز هر قسمت از آن بر محیط زیست انسان می گذارد، قبل از اجرا بررسی می شود.
هزینه ی به کارگیری LEED
نکته ی دیگر که این دستورالعمل را از سایر ضوابط متمایز می کند این است که بازه ی مورد بررسی اش را طول عمر ساختمان (Life-Cycle Approach) می داند و در این راه، هزینه های دستیابی به اهداف بالاتر (مانند هزینه ی استخدام متخصص LEED، تعریف استراتژی های مختلف، تامین وسایل و سیستم های خاص) را نیز درنظر می گیرد اما بر این باور است که مجموع هزینه های نهایی ساختمان با این ویژگی ها در بازه ی طول عمر آن، نسبت به ساختمانی که با استفاده از روش های قدیمی ساخته شده است کمتر و یا حتی در نمونه هایی بسیار کمتر خواهد بود.
البته مطلب مهمی که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که LEED به هیچ وجه تمایل به ایجاد بار مالی هنگفت ندارد و تهیه کنندگان آن بر این باورند که می توان با انجام اقدامات مناسب و به جا و تغییرات کوچک که می توانند بدون هزینه یا با هزینه بسیار کمی عملی شوند، به پس اندازهای مالی و پیشرفت های بزرگ دست پیدا کرد. مطالبی که در بالا به آنها اشاره شد، 2 شعار اصلی LEED در عمل را تشکیل میدهند :
- (Life-Cycle Cost (LCC
- (Life-Cycle Analysis (LCA
که همان توجه به تاثیرات محیط زیستی و هزینه های ساخت یک بنا در تمام بازه طول عمر آن است. در واقع دید کلی LEED به طراحی و ساخت یک ساختمان را می توان در جدول 1 به طور خلاصه مشاهده کرد.
جدول1 تفاوت پروسه ی دستورالعمل LEED نسبت به روش قدیمی
همانطور که در جدول 1 مشاهده می شود، LEED تلاش کرده است که به کلیه ی افراد درگیر در پروسه طراحی و ساخت یک بنا، به عنوان یک تیم بزرگ نگاه کند که در تمامی مراحل کاملا با یک دیگر در ارتباط هستند و هدفشان بهینه سازی تمامی جوانب این ساخت و ساز است.
با توجه به تمام دلایل مهمی که در بالا به آن اشاره شد، LEED از پیشروان در زمینه ی توسعه پایدار به حساب می آید که با در نظر گرفتن لزوم پیشروی بیشتر انسان در طبیعت، با ارائه ی راهکارهایی متناسب با شرایط موجود، باعث طراحی و ساخت یک بنای بهینه می گردد و به همین سبب، محققان بر این باورند که به کار گرفتن دست کم بخش هایی از آن، از بایدهای ساخت و ساز آینده خواهد بود.
منابع:
U.S. Green Building Education Services (2013). LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) Green Associate Exam Preparation Study Guide, 4th Edition
Canada Green Building Council (2009), Reference Guide for Green Building Design and Construction
مطالب مرتبط:
-
-
-
-
-
-
-
