اگر تاکنون با طراحی داخلی خانه خود سر و کار داشته باشید، شاید اصطلاح فنگ شویی به گوشتان خورده باشد اما هیچ گونه ایده و درکی از این اصطلاح نداشتید. فنگ شویی از اصول مهم و کاربردی در معماری و طراحی داخلی است که توسط بسیاری از افراد و طراحان به کار گرفته می‌شود. در این مقاله سعی کرده‌ایم که مروری جامع بر این اصل در معماری داخلی و بیرونی داشته باشیم.
فنگ شویی چیست؟
فنگ شویی از دو کلمه فنگ (Feng) و شویی (Shui) تشکیل شده است که به ترتیب به معنای «باد» و «آب» هستند. فنگ شویی در واقع هنر استفاده از نیروها به منظور هماهنگی و هارمونی افراد با محیط اطرافشان است. فنگ شویی یکی از پنج هنر اصلی در علوم ماوراء یا متافیزیک چینی است. هنگامی که با تبعیت از روش فنگ شویی با هماهنگی لازم با محیط پیرامون خود برسیم، زندگی بسیار جذاب‌تر خواهد بود و فرد درک درستی از اهداف و رسیدن به آن‌ها به دست خواهد آورد. امروزه اصول فنگ شویی کاربردهای گسترده‌‌ای در معماری و طراحی داخلی دارند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
تاریخچه فنگ شویی
در مورد خاستگاه و سرمنشأ فنگ شویی بحث‌های زیادی صورت گرفته است و در تاریخ دقیق آن اختلاف‌هایی وجود دارد که شاید دلیل آن ممنوع شدن این هنر در برخی از برهه‌های تاریخ کشور چین باشد. در هر حال تاریخ آن به چیزی در حدود ۴ تا ۶ هزار سل قبل بر می‌گردد. وانگ در سال ۲۰۰۰ در یکی از معتبرترین مقالات منتشر شده در مورد فنگ شویی این اصل را به ۳۵۰۰ سال قبل نسبت می‌دهد که به دوران قبل از اختراع قطب نماهای مغناطیسی مربوط می‌شود.
شاید بتوان دوران امپراطوری «ون» را نقطه عطف فنگ شویی در نظر گرفت. در این دوران با حمایت‌های امپراطوری، متخصصین فنگ شویی شروع به کاوش در مورد نیروها و قدرت‌های زمین و محیط پیرامون خود کردند. نتیجه کار آن‌ها توانایی شناخت نیروهای جهان و جلوگیری از انباشت ناخواسته آن‌ها و به عبارتی سامان دادن نیروها در محیط و فضا بود.
فنگ شویی در معماری
بر اساس اصول فنگ شویی در معماری، نحوه چیدمان فضایی که در آن زندگی می‌کنیم، حال خانه باشد یا محل کار، به طرز قابل توجهی بر ما و کیفیت زندگی ما تأثیر می‌گذارد. تمامی اصول فنگ شویی به گونه تدوین یافته‌اند که بر محیط پیرامون ما که در واقع همان معماری فضاها باشد تأثیر می‌گذارند. از این رو، این هنر می‌تواند کاربردهای گسترده‌‌ای در معماری داشته باشد.
فنگ شویی بر اساس حرکت چی (Qi یا Chi) بنا نهاده شده است. چی در واقع نوعی انرژی است که در همه جا وجود دارد و مدام در حال حرکت از فضایی به فضای دیگر است. حال این انرژی دو حالت مثبت (شنگ) و منفی (شا) می‌تواند داشته باشد.
نوع مثبت انرژی چی در واقع نشان از این دارد که این انرژی در محیط خانه به درستی در جریان است یعنی چیدمان داخلی خانه به درستی صورت گرفته است و هیچ یک از وسایل خانه به‌گونه‌ای قرار نگرفته‌اند که مانعی در مقابل حرکت آزادانه این انرژی باشند. با این حال در صورتی که چیدمان داخلی وسایل به درستی صورت نگیرد این انرژی متعاقباً جریان بسیار نامنظمی خواهد داشت یا حتی در جایی راکد باقی خواهد ماند و تبدیل به یک انرژی مخرب به اصطلاح منفی می‌شود.
اصول فنگ شویی و کاربرد آن‌ها در معماری
فنگ شویی مبتنی بر یک سری اصول است که برخی از آن‌ها با گذر زمان به آن اضافه شده‌اند. بهره‌گیری از مزایای فنگ شویی بدون درک صحیح از این اصول ممکن نخواهد بود. فلسفه فنگ شویی در واقع راه و روش دیدن محیط پیرامون و زندگی در هماهنگی با اصول جهان طبیعت است.
فنگ شویی در اصل بر گرفته از یک شعر قدیمی چینی در مورد ایده آل بودن زندگی در صورت داشتن ارتباطی پویا با محیط پیرامون است که در فرهنگ‌های آسیایی تائو نامیده می‌شود. تائو به معنای راه و روش است. تائو نشان دهنده راه و روش طبیعت است. از این رو اصول پایه فنگ شویی از مشاهده طبیعت پیرامون سرچشمه می‌گیرند. مهم‌ترین این اصول عبارت از نحوه چینش وسایل، نقشه باگوآ و عناصر پنج گانه هستند.
نحوه چینش وسایل
صحبت در مورد این اصل ساده‌ترین راه برای درک فنگ شویی است. این اصل در واقع به شما بهترین راه برای چیدن وسایل به منظور کنترل فنگ شویی را نشان می‌دهد. برای نمونه بهترین چینش تخت و خواب در اتاق خواب داشتن دید به درب بدون دقیقاً قرار گرفتن رو به روی درب است.
نقشه باگوآ در فنگ شویی
باگوا در واقع نقشه انرژی فنگ شویی است. این نقشه دارای هشت بخش یا خانه است که حول یک مرکز قرار دارند. هر یک از این هشت قسمت در ارتباط با شرایط مختلفی از زندگی هستند و مرکز نیز نشان دهنده سلامتی و رفاه کلی زندگی شما است. این نقشه با توجه به رنگ‌ها و اشکالی که معرفی می‌کند تأثیر زیادی بر معماری داخلی خانه‌ها می‌گذارد.
عناصر پنج گانه
عناصر پنج گانه یکی دیگر از اصول فنگ شویی است که همگی یک سیستم کامل را شکل می‌دهند و هیچ یک به تنهایی قادر به حیات نخواهند بود. این پنج عصر عبارت از چوب، آتش، خاک، آب و فلز هستند. هر یک از این عناصر در ارتباط با یکی از قسمت‌های نقشه انرژی باگوا هستند. این عناصر بر اساس فنگ شویی دارای رنگ و شکل به خصوص خود هستند و به همین دلیل هم باید در کاربرد آن‌ها در معماری داخلی دقت کرد.
نکاتی مهم در معماری داخلی براساس فنگ شویی
در ادامه سعی شده است که به مهم‌ترین و اصلی‌ترین اصول فنگ شویی در خصوص طراحی داخلی خانه‌ها اشاره شود تا درک درستی از این هنر به دست آورید.
- هر گونه بی‌نظمی از جمله انباشتگی‌های بی مورد لباس یا وسایل روی زمین مانعی در برابر حرکت درست انرژی چی است و موجب راکد مانند آن می‌شود.
- وسایل دارای لبه‌های تیز نیز از جریان یافتن آزادانه انرژی چی جلوگیری می‌کنند و متعاقباً موجب تولید انرژی منفی در چی می‌شوند؛ بنابراین در طراحی داخلی طبق اصول فنگ شویی باید از به کار برد وسایل دارای نوک و لبه‌های تیز خودداری شود.
- در مقابل وسایل دارای لبه‌های تیز، وسایل دارای لبه‌های منحنی شکل قرار دارند که حرکت انرژی چی را در فضای خانه تسهیل می‌کنند و انرژی مثبت را در فضا گسترش می‌دهند و استفاده از آن‌ها نسبت به وسایل تیز در طراحی داخلی اولویت دارند.
- طبق اصول فنگ شویی رنگ آمیزی نیز تأثیر زیادی در جریان یافتن انرژی چی دارد. از همین رو رنگ‌های قرمز و سبز یشمی از بهترین رنگ‌ها برای استفاده در معماری به شما می‌روند.
- طبق اصول فنگ شویی ورودی به خانه شما تعیین کننده ورودی انرژی است. محل‌های ورود انرژی به داخل خانه را مسدود نکنید و موانع را از سر راه بردارید.
سخن آخر
فنگ شویی یک هنر قدیمی چینی است که امروزه در بسیاری از فرهنگ‌ها و کشور‌های جهان به کار می‌رود و کشور ما ایران نیز از آن بی بهره نمانده است. فنگ شویی به بیانی ساده توجه و برقراری ارتباط با محیط پیرامونی است که در آن زندگی می‌کنیم. این هنر بر اساس اصولی که دارد کاربردهای زیادی در معماری و به ویژه طراحی داخلی دارد که استفاده از آن‌ها مزایای زیادی خواهد داشت.
