پیشنهاد می شود قبل از مطالعه این مطلب، مطالب زیر را بخوانید:
راهکارها و اصول پدافند غیرعامل در شهرسازی
پدافند غیرعامل در مقررات ملی ساختمان
در این مطلب می خوانید:
اصول پدافندغیرعامل در شهرک های صنعتی
جمع بندی و ارائه راهکارهای پدافندغیرعامل در سایت های صنعتی
انقلاب صنعتی ضمن تغییر چهره جهان در سده های اخیر موجب ظهور ماشین به عنوان پدیده ای جدید در روابط اجتماعی و زندگی مردمان، و تغییر الگوهای سنتی در جامعه شده است، بنابراین تاثیر مستقیم بر شهرها گذاشته و تغییر روش های تولید و افزایش محصولات به همراه افزایش سرعت در ارتباطات و حمل کالا و تغییر بافت کالبدی شهرها را به دنبال داشته است.
ازدیاد جمعیت و نیاز روزافزون کشور به محصولات جدید، منجر به احداث و توسعه فضاهای تولیدی و صنعتی شد. تعدد و تنوع و ارتقای محصولات جدید در همه عرصه های زندگی و پاسخ به نیازهای عمومی موجب تسریع گسترش کارخانجات تولیدی شده و در مدت کوتاهی عرصه های شهری را به تصرف خود درآورد.
با ایجاد شهرک های صنعتی گوناگون در اطراف شهرها و جذب نیروی کار عظیم موجب شده تا نسبت به ایمن سازی این فضاها با استفاده از اصول پدافندغیر عامل توجه ویژه گردد لذا در این مطلب به ارائه راهکارهای اجرایی برای حفاظت بیشتر از شهرک های صنعتی در برابر تهدیدات انسان ساز اقدام می گردد.
تعریف شهرک صنعتی
زمین عمران شده ای است که برای استقرار صنایع به قطعات مختلف تفکیک گردیده و براساس مقررات و ضوابط قانونی خاص خود در اختیار سرمایه گذاران صنعتی دارای پروانه های مجاز قرار می گیرد، زمین های واگذاری این شهرک ها الزاما باید آماده سازی شده و تمام یا بخش مهمی از خدمات و تسهیلات زیر بنایی مورد نیاز را دشته باشد.
اصول پدافندغیرعامل در شهرک های صنعتی
در بررسی موضوع پدافند غیرعامل و شهرک های صنعتی اصول پدافند غیرعامل به شرح زیر قابل بررسی می باشند.
معمولا در جنگ ها دشمن پس از مراکز نظامی و مراکز اداری اصلی، مراکز صنعتی را مورد اصابت قرار می دهد.
پراکندگی: هر چه شهرک های صنعتی در عرصه جغرافیایی وسیع تری گسترده باشند آسیب پذیری کمتری خواهند داشت.
فریب: با ایجاد شرایط مختلف می توان دشمن را در حمله به شهرک های صنعتی فریب داد .
استتار و اختفاء: با استتار و اختفاء مراکز اصلی شهرک های صنعتی همچون پست های برق، گاز و منابع آب و … می توان بعد از بروز بحران به سرعت به شرایط عادی بازگشت.
مقاوم سازی و استحکامات: در مورد مراکز مهم مانند تاسیسات و هم در مورد مراکز نگهداری وانبار مواد اشتعال زا که خود باعث افزایش بحران می شوند می تواند صادق باشد.
مکانیابی: یکی از اصول یاری دهنده در مکانیابی مناسب شهرک های صنعتی
جانپناه: از عوامل جدی تعیین کننده بحران ها ایجاد جان پناهی مناسب برای افراد و فضاهای درمانی و … مورد نیاز می باشد که با پیش بینی موارد مورد نیاز این امور در بخشی از سوله های شهرک های صنعتی می توان آن را محقق کرد .
کنترل خسارت: می توان با پیش بینی مسائلی خسارت وارده را در شرایط بحران به شهرک های صنعتی به حداقل ممکن رسانید .
آموزش و ایجاد فرهنگ دفاع: با توجه به شاخه ای بودن شهرک های صنعتی آموزش های مورد نیاز جهت کاهش خسارات در شرایط بحران امکان پذیر می باشد .
اطفاء حریق: پیش بینی و تهیه و استقرار تجهیزات و وسایل اطفاء حریق در شهرک های صنعتی در مراکز حیاتی و حساس قبل از بمباران و یا حملات موشکی به منظور کنترل و مهار آتش و جلوگیری از توسعه آن به کارکنان، تجهیزات و تأسیسات مجاور محل وقوع آتش سوزی می باشد .
اعلام خبر: با توجه به اجتماع گروهی افراد در شهرک های صنعتی در کارگاه ها و مرکز صنعتی اعلام خبر آنها از نزدیکی حمله دشمن کار دشواری نمی باشد .
تخلیه : یکی از نکاتی که در طراحی و بهسازی شهرک های صنعتی باید بدان پرداخت تخلیه سریع افراد می باشد که این میسر نمی گردد مگر با کنترل عرض معابر ورودی ها و خروجی های این مراکز .
مطمئنا موضوع پدافندغیرعامل و شهرک های صنعتی با بررسی های بیشتر می تواند راهگشای بسیاری از مسایل امنیتی – ملی ما باشد.
جمع بندی و ارائه راهکارهای پدافندغیرعامل در سایت های صنعتی
در زیر طبق دسته بندی های مشخص شده نسبت به هر گروه راهکارهای اجرایی ارائه می گردد:
راهکارهای کاهش آسیب پذیری تاسیسات و زیر ساخت ها:
- پیش بینی منبع آب و شبکه برق اضطراری
- استفاده از شیرهای اطفاء حریق دائمی در مسیرهایی که انشعابات اصلی خطوط توزیع گاز می گذرد
- جلوگیری از قرار دادن دکل های برق فشار قوی و مراکز اصلی توزیع برق در مراکز و حوزه های پر تراکم در سایت صنعتی و مخازن اشتعال زا
- استفاده از تاسیسات بدلی به منظور فریب دشمن که باید به گونه ای صورت گیرد که گویی استتار کامل صورت نگرفته و موجب اغفال دشمن گردد
راهکارهای کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی:
- ایجاد گروه پدافند غیر عامل در سایت به منظور مدیریت نیروی انسانی به هنگام بروز تهدیدات
- برگزاری کلاس ها و دوره های آموزشی پدافندغیرعامل به نیروی انسانی مستقر در سایت صنعتی
- ایجاد گروه های امداد و نجات مستقر در سایت صنعتی
- استفاده از زیر زمین های امن در برخی قسمت های سایت صنعتی جهت اسکان نیروی انسانی شاغل
- احداث پناهگاه های عمومی در محوطه فضای باز شهرک صنعتی و پناهگاه های مقاوم در داخل ساختمان های سایت صنعتی
- ایجاد سامانه اعلام خطر در سایت صنعتی
- داشتن اطلاعات کافی از تعداد نیروی انسانی حاضر در هر شیفت در هر قسمت از سایت صنعتی توسط مرکز پدافند غیر عامل مستقر در سایت
راهکارهای کاهش آسیب پذیری عملکرد و کالبد سایت صنعتی:
- ایجاد حریم امنیتی سایت صنعتی واقع در نزدیکی شهر و روستا
- استفاده از پوشش گیاهی بالارونده در پنهان سازی برخی ساختمان های صنعتی
- طراحی فضای سبز و استفاده از پوشش گیاهی مناسب در طراحی فضای باز سایت صنعتی به گونه ای که در تلفیق با سوله ها شکل ظاهری سایت از شکل سایت صنعتی خارج شود
- استفاده از رنگ آمیزی متناسب با محیط و زمینه در رنگ سوله های صنعتی
- استفاده از سازه های مقاوم در برابر حملات مختلف در ساخت سوله های صنعتی
- ایجاد و ساماندهی شبکه معابر با ویژگی تخلیه و امداد رسانی سریع به مردم
- داشتن موانع سد کننده پیش روی دشمن در اطراف شهرک صنعتی در برابر تهاجم زمینی
- استفاده از مصالح سبک و مقاوم در برابر حملات
- رعایت اصل سازگاری بین کاربری های خطرزا با قسمت های حیاتی سایت و همچنین بافت مسکونی مستقر در سایت
- کاهش وابستگی سایت صنعتی به محیط خارج به خصوص در رابطه با نیازهای ضروری
- قرار دادن فضای باز کافی در قسمت های مختلف سایت صنعتی به منظور استفاده برای امداد و کمک رسانی
- کنترل ورود و خروج ها به منظور جلوگیری از اقدامات تروریستی
راهکارهای کاهش آسیب پذیری شهرها و روستاهای اطراف سایت صنعتی:
- خودکفائی نسبی در محلات شهر برای شرایط بحران با تامین و فراهم بودن حداقل نیازهای ضروری مردم (ایجاد محلات خود اتکا) و منطقه بندی شهر در قالب سلول های خودکفا
- اجباری کردن ساخت پناهگاه در داخل منازل مسکونی روستاها و شهرهای اطراف سایت صنعتی
- ساخت پناهگاه های عمومی در مکان های پرازدحام شهرها و روستاهای اطراف سایت صنعتی
- بهسازی و ایمن سازی وضع موجود ساختمان های عمومی و مسکونی مردم
- طراحی فضای باز شهری به منظور حداکثر بهره برداری از فضاهای باز جهت شرایط جنگ
- تامین حریم های ایمنی و امنیتی مورد نیاز
مطالب مرتبط:
کشورهای جهان پدافند غیرعامل را چگونه انجام می دهند؟
اهمیت پناهگاه ها از منظر پدافند غیرعامل
منابع:
1. افخمی، ولی الله، «بررسی پیدایش و ارزیابی شهرک های صنعتی ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مجتمع آموزش عالی صنایع ایران، دانشکده مشهد، 1378.
2. مجتبی زاده، عاطفه، «اصول مکان یابی شهرک های صنعتی»، پایان نامه کارشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، استاد راهنما: سید کامران یگانگی، 1390.
3. Yeganegi, Kamran and Bayat, Elham, To apply the passive defense in positioning Industrial Estates, 3rd International Conference on Industrial Engineering and Operations Management (IEOM), Istanbul, Turkey, 2012.
-
-
-
-
-
-
-
