ایمنی کار در ارتفاع به هر نوع رعایت ضوابط ایمنی در محیط کارگاهی گفته می‌شود که فرد به طور بالقوه ممکن است در حین کار سقوط کند و به خود آسیب برساند. این مکان می‌تواند نردبان، لبه سقف، داربست یا هر سطح ارتفاعی دیگری باشد. بر طبق آمار جهانی، بیشترین درصد خطرات ساختمانی مربوط به سقوط افراد از ارتفاع است. همین موضوع مهم باعث شده است تا سازمان‌های نظارتی، مقرراتی را برای حفظ ایمنی کار در ارتفاع تدوین کنند. پس اگر می‌خواهید در حفظ ایمنی کارگاه کوشا باشید، با مقاله دیگری از ویکی ساختمون همراه شوید.
اهمیت حفظ ایمنی کار در ارتفاع
اگر غالباً در ارتفاع کار می‌کنید، می‌دانید که جدی گرفتن ایمنی یک اولویت مهم است. کار در ارتفاع علت اصلی صدمات و تلفات در صنعت ساختمان است و جای تعجب نیست که کارگرانی که معمولاً در در ارتفاع کار می‌کنند، در معرض خطرات بسیاری هستند. سازمان‌ها در راستای سلامت، ایمنی و محیط (HSE) برای اطمینان از ایمنی هنگام کار در ارتفاع، تعدادی از آیین‌نامه‌ها را وضع کرده است.
این آیین‌نامه‌ها نه تنها برای کمک به افراد برای درک کارهایی است که می‌توانند برای کمک به محافظت از خود انجام دهند بلکه برای آگاه سازی مدیران پروژه جهت حفظ ایمنی کار در ارتفاع است. دستورالعمل‌های مقرراتی باید توضیح دهند که مقررات و مسئولیت‌های افراد هنگام کار در ارتفاع چیست. در ایران مباحث ایمنی در ارتفاع در مبحث 12 قید شده‌اند و همچنین آیین‌نامه‌ای به استناد ماده 85 قانون کار جمهوری اسلامی ایران نیز وجود دارد.
چه چیزی به عنوان کار در ارتفاع طبقه بندی می‌شود؟
کار در ارتفاع زمانی است که فردی در ارتفاعی کار می‌کند که در صورت سقوط آسیب می‌بیند. این ارتفاع اغلب 1.20 متر از کف است. نمونه‌های معمول کار در ارتفاع شامل استفاده از نردبان، داربست‌ها، بالابرها یا هر موقعیتی که بالاتر از سطح زمین هستند. بالا و پایین رفتن از پله‌های یک ساختمان جزء کار در ارتفاع محسوب نمی‌شود. سقوط از ارتفاع باید شامل سقوط از یک سطحی به سطح دیگر باشد.
مطلب پیشنهادی: ایمنی در کارگاه ساختمانی ؛ مهم‌ترین اصول و استانداردها
یک کارفرما برای رعایت ایمنی کار در ارتفاع چه کاری باید انجام دهد؟
بسیاری از مقررات آیین‌نامه‌ای مربوط به مسئولیت یک کارفرما (در حد معقول) در برابر ایمنی کارگران هنگام کار در ارتفاع است. اگر کاری را کنترل می‌کنید که در ارتفاع انجام می‌شود، به این خاطر است که شما کارفرمای ساختمان هستید، بدین معنا که باید موارد زیر را رعایت کنید:
- از تعیین کارهایی که شامل کار در ارتفاع خطرناک است در صورت امکان خودداری کنید.
- آنچه باید انجام دهید تا فاصله و پیامدهای سقوط را به حداقل برسانید.
- از وسایلی استفاده کنید که از سقوط جلوگیری می‌کنند (مهارها و سایر تجهیزات).
- مطمئن شوید که کارگران برای کار در ارتفاع راهنمایی و آموزش داده شده‌اند.
- مطمئن شوید که کار در هر زمانی برنامه‌ریزی شده، سازمان یافته و تحت نظارت است.
- خطرات ناشی از سطوح شکننده به درستی کنترل شده‌اند.
- هر زمان که باید در ارتفاعی کاری انجام شود، شرایط آب و هوایی را در نظر بگیرید.
- بررسی کنید که تمام تجهیزات کار در ارتفاع بررسی و بازرسی شده باشند.
- بررسی کنید مکانی که در آن، کار در ارتفاع انجام می‌شود، بی‌خطر است.
- مراقب باشید تا اقدامات احتیاطی که خطر سقوط اشیا را به حداقل می‌رساند، انجام دهید.
افراد مشغول در کارگاه ساختمانی برای ایمنی کار در ارتفاع چه کاری باید انجام دهند؟
البته، کارفرمایان نمی‌توانند همه چیز را کنترل کنند و مسئولیتی که افراد مشغول در کارگاه ساختمانی برای اطمینان از ایمنی خود دارد، همواره باید وجود داشته باشد. هر مورد از کار در ارتفاع توسط کارفرما قابل کنترل نیست، به خصوص نحوه رفتار کارگران در هنگام انجام کار در ارتفاع! به همین دلیل، نیروهای کاری باید به موارد زر توجه کنند:
- باید با مقررات کار در ارتفاع آشنایی داشته باشند.
- باید تحت تاثیر هیچ مشروبات الکلی نباشند.
- باید از تجهیزات و ابزارهایی که برای کار در ارتفاع مناسب هستند، استفاده شود و از سقوط یا افتادن ابزار و سایر لوازم جلوگیری کنند.
- با تجهیزات حفاظت فردی (PPE) آشنا شوند.
- آن‌ها باید هرگونه خطرات شناخته شده در محل کار مانند تجهیزات معیوبی که ممکن است به خطر سلامتی و ایمنی تبدیل شوند را گزارش دهند.
- باید برای محافظت از ایمنی و سلامتی خود و دیگران رفتاری مسئولانه داشته باشند.
- باید از آموزش ایمنی ارائه شده توسط کارفرما بهره بگیرند.
مطلب پیشنهادی: نکات ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی در خانه یا محل کار
کارفرمایان در مورد ایمنی کار در ارتفاع چه آموزش‌هایی می‌توانند ارائه دهند؟
دوره‌های آموزشی می‌توانند به کارفرما و افراد مشغول در کارگاه ساختمانی کمک کنند تا از تمام اقدامات احتیاطی مناسب آگاهی یابند. دو مورد از دوره‌هایی که می‌توانید در نظر بگیرید:
- آموزش عمومی کار در ارتفاع: دانش اساسی که هر فردی در ارتفاع کار می‌کند باید آن را بیاموزد را شامل می‌شود. آیین‌نامه‌ها را بفهمید و بهترین روش‌ها را برای به حداقل رساندن خطرات درک کنید.
- آموزش ایمنی و مهار: مهار صحیح را برای هر موقعیتی بیاموزید تا مطمئن شوید از تجهیزات مناسب، به خوبی استفاده می‌کنید. این مهم است که کارفرمایان و کارگران در مورد استفاده درست از تجهیزات بدانند تا بتوانند از آمادگی مناسب برای کار در ارتفاع مطمئن شوند.
چگونه ارزیابی ریسک در ارتفاع را انجام دهیم؟
در آیین‌نامه‌ها آمده است که ارزیابی ریسک باید قبل از انجام هر کاری در ارتفاع انجام شود. این مهم یک بررسی کامل از عواملی است که می‌تواند باعث آسیب در محل کار شود تا مطابق آن اقدامات احتیاطی انجام شوند. این امر برای اطمینان از تعیین تمام خطرات است تا بتوان آن‌ها را کاهش داده یا از بین برد.
ارزیابی خطر برای حفظ ایمنی کار در ارتفاع شامل موارد زیر است:
- شناسایی خطرات احتمالی
- شناسایی اینکه چه کسی ممکن است آسیب ببیند و چگونه
- ارزیابی تمام خطرات احتمالی شناخته شده
- ثبت دقیق تمام خطرات احتمالی
کار در ارتفاع تا قبل انجام ارزیابی خطر، غیرقانونی است. تنها به دنبال این ارزیابی است که یک کارفرما می‌تواند چگونگی اقدامات خود در جهت به حداقل رساندن یا کاهش خطرات را بررسی کند.
چگونه برنامه نجات کار در ارتفاع را برنامه ریزی کنیم؟
حتی اگر تمام اقدامات احتیاطی که از نظر قانونی لازمند را انجام داده باشید، محاسبه همه موارد غیرممکن است. به همین دلیل بسیار مهم است که در صورت بروز حادثه یا آسیب دیدگی، برنامه نجات در ارتفاعات در دست اجرا باشد. HSE اطمینان می‌دهد که این مورد توسط کارفرما در نظر گرفته می‌شود و کارگران از آن مطلع هستند.
کسانی که انتظار می‌رود طرح نجات را انجام می‌دهند، باید برای چنین روش‌هایی به طور مناسب آموزش ببینند و این طرح نجات باید مرتباً به روز شود تا مطمئن شد که تجهیزات مورد نیاز سالم و قابل استفاده هستند. در هر طرح نجات باید مطمئن شوید که در صورت بروز هرگونه حادثه، کیت کمک‌های اولیه همیشه در نزدیک‌ترین محل است.
برای حفظ ایمنی کار در ارتفاع باید از چه تجهیزاتی استفاده کرد؟
طیف وسیعی از تجهیزات وجود دارند که می‌توانند از آسیب دیدگی فرد در هنگام کار در ارتفاع جلوگیری کنند. ما تهیه تجهیزات مورد نیاز در این شرایط کاری را وظیفه خود می‌دانیم. طیف گسترده‌ای از تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع عبارتند از:
- هارنس (کمربند ایمنی)
- توری‌های ایمنی
- کیسه‌های هوا
- طناب نجات، اسلینگ و تسمه
- قلاب قفل شونده (کارابین)
کلام آخر
ایمنی کار در ارتفاع از ضروریات انجام امور ساخت‌وساز در کارگاه ساختمانی است. همانطور که در بالا بیان شد، سقوط از ارتفاع بیشتر عامل صدمات کارگاهی است و از این رو، مدیران پروژه باید اقدامات حیاتی در این امر را جدی بگیرند. به ویژه در ایران که ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی در پایین‌ترین حد خود قرار دارد و آنچه از کمترین اهمیت برخوردار است، جان کارگران می‌باشد! به همین دلیل، سه موضوع مهم اعم از آموزش، اجرا و نظارت باید به عنوان اصول ایمنی کار در ارتفاع در نظر گرفته شوند.
