انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان : معرفی آن‌ها و بررسی متریال‌ها

کلیه ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری، دارای سیستم‌های لوله کشی مجزا هستند. هر سیستم عملکرد اصلی خود را دارد، اما در نهایت هدف همه آنها آبرسانی و یا زهکشی آب باران و فاضلاب ساختمان است. حتی گاهی اوقات می‌توان انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان را بسته به نوع متریال مورد استفاده نیز به دسته بندی مشخصی تقسیم کرد. به هر روی، اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد سیستم‌های لوله کشی ساختمان بدانید، این مقاله همان جایی است که به دنبالش هستید؛ با ویکی ساختمون همراه باشید.

به منظور انجام لوله کشی، درخواست خود را در تاسیسات مکانیکی ساختمان ثبت نمایید.

انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان

سیستم‌های لوله کشی به ۳ نوع اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام اهداف متفاوتی را دنبال می‌‌کنند که به شرح زیر هستند:

سیستم لوله کشی آبرسانی

یک سیستم لوله کشی آبرسانی، وظیفه وارد کردن آب از شبکه‌های آب شهری به داخل ساختمان را دارد. دریچه آب در قسمت اصلی وجود دارد که در صورت نیاز می‌‌توان آب را مسدود کرد. به همین ترتیب، یک مترسنج نصب شده است تا بتواند میزان مصرف آب در ساختمان را ثبت کند. این سیستم لوله کشی، آب مورد استفاده را برای نوشیدن، شستشو، به طور یکسان منتقل می‌‌کند. در ساختمان‌های خاص، لوله‌ها و وسایل مختلف وجود دارد تا آب را به هر وسیله‌ای به ساختمان‌ها منتقل کنند. این وسایل شامل موارد زیر هستند:

• لوله‌های مستقیم: لوله‌های متداولی در سیستم لوله کشی آبرسانی هستند. چه طولانی و چه کوتاه، لوله‌های مستقیم، با سرعت آب را به محل مورد نیاز هدایت می‌‌کنند.
• زانویی: اینها برای تغییر جهت در سیستم لوله کشی استفاده می‌‌شوند.
• شیر‌های برنجی یا گیت: کنترل جریان آب را بر عهده دارند.
• سه راهی: لوله‌ای با زاویه ۹۰ درجه است که از ۳ راه به انتقال آب کمک می‌کند.

انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان در بخش آبرسانی را می‌توان به موارد زیر نیز تقسیم کرد:

• لوله‌ کشی انشعابی: این سیستم همان لوله کشی با استفاده از شاخه‌های اصلی (رایزر) و فرعی است.
• لوله ‌کشی کلکتوری: در این سیستم از یک دستگاه کلکتور استفاده می‌شود و کل لوله کشی از اتصالات کمتری برخوردار است.

سیستم لوله کشی فاضلاب

یکی دیگر از انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان، سیستم لوله کشی فاضلاب است که همه ضایعات ساختمان را به بیرون منتقل می‌کند. این ضایعات شامل پسماند و فاضلاب انسانی مانند پخت‌وپز و شستشو است. علاوه بر این، پسماندها به فاضلاب محلی منتقل می‌‌شوند. این سیستم برای تهویه گازها، بر روی سقف متصل می‌‌شود و به سیستم این اجازه را می‌‌دهد تا در فشارهای جوی به درستی عمل کند.

چنانچه دچار ترکیدگی لوله یا نشتی آب شدید، درخواست خود را در خرده کاری ساختمان ثبت نمایید.

۳ نوع اصلی سیستم‌های لوله کشی فاضلاب

سیستم‌های جاذبه: نوع متداول سیستم لوله کشی فاضلاب است. با استفاده از شیب طبیعی زمین، فاضلاب به راحتی جمع شده و به شبکه فاضلاب منتقل می‌‌شود. همچنین، این موارد عمدتاً در مکان‌هایی استفاده می‌‌شوند که سیل رایج نبوده و در آنجا سفره آب نسبتاً کمی وجود داشته باشد.

سیستم‌های فشار کم: این یک سیستم فشار ضعیف است که جایگزینی برای سیستم گرانش است. مخزن این سیستم دارای یک واحد محفظه در داخل است که یک پمپ الکتریکی کوچک را در خود نگه می‌‌دارد. با استفاده از خطوط فشار کوچکی که در زیرزمین نصب می‌‌شود، زباله‌ها به فاضلاب اصلی منتقل می‌‌شوند.

سیستم‌های مکنده: یکی دیگر از گزینه‌های موجود برای سیستم‌های گرانشی، سیستم مکنده است که از برق استفاده می‌‌کند و عمدتاً در مناطق خاصی نصب می‌‌شود. اتصالات فاضلاب از طریق شیرهای مکنده مورد استفاده قرار می‌‌گیرند. همچنین یک ایستگاه مکش مرکزی دارای پمپ‌های مکنده، پمپ‌های تخلیه، محفظه جمع آوری و کنترل‌های مورد نظر است.

سیستم لوله کشی آب باران

کارکرد اصلی یکی دیگر از انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان این است که آب باران را از ساختمان خارج می‌‌کند. سیستم لوله کشی آب باران با مشخصات خاصی نصب می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که آب با موفقیت به بیرون منتقل شود. آب را می‌‌توان از طریق راه‌های زیر جمع آوری و از ساختمان دور کرد:

سقف: سقف به گونه‌ای طراحی شده است که آب را از داخل لوله‌ها به پایین منتقل کرده و از منطقه خارج می‌‌کند. بسته به اینکه میزان بارندگی چقدر است، طرح و اندازه ناودانی متغیر خواهد بود.

سطح: مناطق هموار یا سنگ فرش نشده، آب باقی مانده را از طریق مقدار زاویه سطح خارج می‌‌کند. زهکشی‌های مجاور را نیز می‌‌توان گنجانید، اما آب باید قبل از جمع شدن سریع روی سطح صاف به بیرون منتقل شود.

زیر خاک: با توجه به آبی که در زیر زمین به دام افتاده است، زهکشی‌های زیرزمینی مورد نیاز است. این زهکشی‌های زیرزمینی آب‌ها را جمع می‌‌کنند تا قبل از خشک شدن و تبدیل شدنشان به خواص دیگری، به طور یکسان تخلیه شوند. با انتقال آب از راه دور، چند سیستم وجود دارند که آب را به نقطه بعدی منتقل می‌‌کنند، از جمله:

• سیستم Gravity-Fed : در این سیستم لوله‌ها به شکل قائم قرار دارند، تا آب مستقیماً از طریق سیستم‌های زهکشی پایین بیاید. اندازه لوله‌ها برحسب مقدار و شدت بارندگی و اندازه مساحت تعیین می‌‌شود.
• سیستم‌های مبتنی بر پمپ: وقتی که شیب زمین برای سیستم‌های دارای نیروی گرانش مناسب نباشد، ممکن است پمپ‌ها برای این سیستم مورد نیاز باشند. که غالبا مخازن آب باران را شامل می‌‌شوند و آب مورد نیاز خود را نیز پمپاژ می‌‌کنند.
• تخلیه Stormwater: ممکن است لوله‌ها و کانال‌های بزرگ‌تری برای انتقال آب به رودخانه‌های محلی نصب شوند. با این حال، عمدتاً در مناطق پُرجمعیت، این نوع سیستم اغلب منجر به آلودگی در آبراهه‌ها ‌‌می‌‌شود.

انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان از لحاظ نوع متریال

همچنن می‌توان انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان برحسب جنس لوله به موارد زیر تقسیم کرد:

سیستم لوله کشی مِسی

لوله‌هایی از جنس مس در سیستم لوله کشی خانه‌های دهه ۱۹۶۰ مورد استفاده قرار می‌گرفتند و حتی یکی از رایج‌ترین سیستم‌های لوله کشی امروزی نیز است. آنها در اندازه‌های مختلف دسته بندی می‌شوند که برای لوله کشی داخلی قابل استفاده هستند.

مشخصات لوله‌های مسی

• هیچ گونه نشتی ندارند.
• آب آشامیدنی را آلوده نمی‌‌کنند.
• تحمل گرمای بالا را دارند.
• عمری طولانی دارند.
• بسیار بادوام هستند.

مزایا و معایب لوله‌های مسی

• هزینه بالایی دارند.
• حاوی سرب هستند.

سیستم لوله کشی پی وی سی (PVC)

یکی از انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان که امروزه مورد استفاده قرار می‌‌گیرد، لوله کشی PVC است که مخفف لوله‌های پلی وینیل کلراید است. همچنین CPVC  که مخفف پلی وینیل کلراید کلر زده است هم نوع پیشرفته‌تری از این نوع لوله است.

تغییرات اساسی در منزل یا محل کار را در بازسازی ساختمان ثبت نمایید.

مشخصات لوله پی وی سی

• زنگ نخواهد زد.
• ایده آل برای خطوط تخلیه است.
• به راحتی می‌‌تواند فشار بالا را تحمل کند.
• کار با آن آسان است.
• ارزان قیمت است.
• CPVC نسبت به PVC انعطاف پذیری بیشتری دارد.

مزایا و معایب PVC

• اگر آب درون لوله منجمد شود، CPVC ممکن است شکسته شود.
• پس وی سی برای آب بسیار گرم ایده آل نیست.

سیستم لوله کشی پِکس (PEX)  

اگر کسی از سیستم‌های لوله کشی پلی بوتیلن چیزی شنیده باشد، سیستم‌های لوله کشی PEX در واقع یک نوع مشابه از این نوع به خصوص است. در حقیقت، PEX  که به عنوان لوله‌های پلی اتیلنی متقابل نیز شناخته می‌‌شود و معمولاً همان چیزی است که یک لوله کش ماهر نیاز دارد.

مشخصات PEX

• ایده آل برای مقاوم سازی است.
• در برابر گرما مقاوم است.
• بسیار کارآمد است.
• نصب آن بسیار آسان است.

مزایا و معایب  PEX

• احتمال آلودگی آب وجود دارد (هنوز به طور قطع اثبات نشده است).

سخن آخر

وقتی راجع‌ به تمامی موارد موجود در انواع سیستم‌های لوله کشی ساختمان صحبت کردیم، حال نوبت آن است که بپرسیم کدام سیستم لوله کشی برای ساختمان مناسب خواهد بود؟ در حقیقت، انتخاب نوع سیستم لوله کشی به نوع ساختمان و کاربری آن بستگی دارد. اما همه ساختمان‌ها به طور مشابه به سیستم‌های لوله کشی آبرسانی و فاضلاب نیاز عمده دارند.