مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM)
عبارت مدل ساختمان (BM) اولین بار در سال 1985 در ارتباط با استفاده از نرم افزارها در طراحی بخشی از فرودگاه هیتروی لندن مطرح شد.
در اولین نمونه ها، عبارت «مدل اطلاعات ساختمان» در مقاله ای در سال 1992 ارایه گردید ولی تا حدود 10 سال (حدود سال 2002) رواج نداشت.
در سال 2002 شرکت Autodesk مدل سازی اطلاعات ساختمان را استراتژی خود برای بهره گیری از فن آوری اطلاعات در صنعت ساختمان اعلام کرد.
از نگاه Autodesk در آن سال، راه حل های BIM سه ویژگی مهم نیاز داشتند:
استقرار بر پایگاه داده ای دیجیتال
مدیریت تغییرات به گونه ای که تغییر یک جزء با سایر اجزا هماهنگ باشد.
امکان استفاده مجدد از داده ها در برنامه های تخصصی
تعریف BIM مورد قبول NBS آمریکا، RIBA و کمیته اطلاعات پروژه های ساخت (CPIC) انگلستان:
مدل سازی اطلاعات ساختمان یک بازنمایی دیجیتال از خصوصیات فیزیکی و عملکردی یک ساختمان (یا تسهیلات) است. یک مدل اطلاعات ساختمان یک منبع دانشی مشترک است حاوی اطلاعات درباره یک ساختمان (یا تسهیلات) که پایگاه قابل اعتمادی را برای تصمیم ها در طول حیات (یعنی از ابتدایی ترین طراحی های مفهومی تا برچیدن) آن ساختمان فراهم می کند.
فرض اساسی BIM همکاری افراد ذینفع در مراحل چرخه حیات پروژه، برای وارد کردن، به روز رسانی، و یا تغییر اطلاعات در BIMبرای حمایت و انعکاس وظایف ذینفعان می باشد.
در واقع BIMنمایش دیجیتال به اشتراک گذاشته شده ای است که قابلیت یکپارچگی و همکاری ذینفعان پروژه را ایجاد می نماید.
از کاربرد ها و مزایای مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تجسم بهتر مجموعه ساختمان (معماری، سازه و تاسیسات الکتریکی و تاسیسات مکانیکی) به صورت سه بعدی برای خریدار قبل از اتمام ساخت.
- قابلیت اعتماد بیشتر به هماهنگی بین اجزای ساختمان در محاسبات و بعد از ساخت
- کاهش احتمال خطاهای انسانی در ساخت به دلیل کنترل تمامی موارد به وسیله نرم افزار
- استفاده از خروجی BIMبه عنوان شناسنامه فنی ساختمان
- امکان اصلاح و تعمیر خرابی در صورت وقوع با حداقل تخریب
- درک بهتر بهره بردار از لایه های میانی و زیرین ساختمان در صورت نیاز به تغییرات داخلی
- مرور مراحل ساخت و کمک به طراحی
- برنامه ریزی تجهیز کارگاه
- برنامه زمان بندی و توالی عملیات ساخت
- تخمین هزینه ساخت
- یکپارچه سازی اطلاعات پیمانکاران جزء و تامین کنندگان مصالح
- هماهنگی بین سیستم‌ها
- بهبود پیاده سازی طرح و عملیات کارگاهی
- بهره گیری سودمند تر از پیش ساختگی
- بهره برداری و نگهداری بهینه تراز تسهیلات و امکانات و …
با توجه به پیچیدگی روزافزون پروژه‌های ساختمانی، مدل‌های دو بعدی عموماً از بیان مناسب ایده های طراحی و حل تناقضات موجود عاجز مانده اند. مدل اطلاعات ساختمان، به عنوان یک چارچوب کاری سه بعدی با قابلیت ذخیره حجم انبوهی از اطلاعات ساختمان به طور دیجیتال، در حوزه مدیریت ساخت بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
آن‌چه اکثر افراد به عنوان مدل BIMمی‌شناسند یک مدل هوشمند سه بعدی از ساختمان است که اطلاعات فیزیکی و مشخصات فنی مصالح مورد استفاده را در بردارد. حال آن‌که BIM به سه بعد محدود نمی‌شود و طبق تعاریف داده شده تنها تأمین اطلاعات فیزیکی از آن مورد انتظار نیست و زیرمجموعه‌های متعدد دیگری را شامل می‌شود که عموماً با عنوان بعد شناخته می‌شوند. علاوه بر بعد سوم، بعد چهارم (زمان)، بعد پنجم (هزینه)، بعد ششم (انرژی)، بعد هفتم (مدیریت تسهیلات) و بعد هشتم (ایمنی) ابعادی از مدل BIM هستند که تا به امروز مطرح شده‌اند. البته به عقیده محققین یک مدل BIM قابلیت نامحدودی در اضافه کردن ابعاد جدید در آینده دارد.
از BIM یا مدل سازی اطلاعات ساختمان به عنوان انقلاب خاموش در صنعت ساخت یاد می شود.
اکثر قریب به اتفاق کشورهای پیشرفته BIM را به خدمت گرفته اند و استاندارد ها و آیین نامه هایی برای آن تدوین کرده اند. مانند نروژ، سنگاپور، آمریکا، انگلستان، کانادا و استرالیا
لازم به ذکر است که بسیاری از کشورها استفاده از BIM را برای برخی پروژه ها الزامی کرده اند.
در شکل زیر درصد پیمانکارانی که در کشورهای مختلف در سال های 2013 و 2015، از سطوح پیشرفته BIM استفاده نموده اند نشان داده شده است.
در شکل زیر درصد پیمانکارانی که بازگشت سرمایه مثبتی از به کارگیری BIM گزارش نموده اند، نشان داده می شود.
براساس آمار و موضوعات مطرح شده، شرکت ها و سازمان های فعال در صنعت ساخت و ساز در سال های آتی ناگزیر به بهره گیری از فرآیند مدل سازی اطلاعات ساختمان در پروژه های خود می باشند، لذا آشنایی با مفاهیم، نرم افزارها و فرآیند مدل سازی ساختمان امری اجتناب ناپذیر برای دانشجویان وفعالان صنعت ساخت محسوب می گردد.
-
-
-
-
-
-
-
