اولین مرحله اجرا در ساختمان سازی، پی کنی یا گودبرداری است. این مرحله از کار با ماشین آلات خاکبرداری انجام می گیرد. انتخاب نوع ماشین آلات در خاکبرداری و بارگیری و همچنین محاسبه تعداد کامیون مورد نیاز برای عملیات خاکی، در این مقاله توضیح داده شده است.
«چنانچه قصد انجام خاکبرداری و گودبرداری ساختمان دارید؛ می‌توانید درخواست خاکبرداری و گودبرداری خود را در سامانه ثبت درخواست کارگشا درج نمایید.»
ماشین آلات موردنیاز عملیات خاکی
این مرحله از کار با ماشین آلات خاکبرداری شامل: لودر، بیل مکانیکی یا بیل بکهو صورت می پذیرد.
در ساختمان هایی که طبقات منفی دارند چنان چه در مجاورت آن ها ساختمان همسایه هم باشد، عملیات گودبرداری تا نزدیک ساختمان های مجاور گود انجام می گیرد و باید عملیات پایدارسازی گود و سازه نگهبان اجرا گردد و اتمام عملیات گودبرداری پس از آن صورت بپذیرد.
قبل از شروع به کار عملیات گودبرداری و پی‌کنی معمولاً کارفرمایان اقدام به استعلام قیمت جهت انجام این کار می نمایند و از دست اندرکاران این کار، شامل کسانی که دفاتر خدمات ماشین آلات سنگین دارند و یا چنان چه صفر تا صد کار را به یک مجری ذی صلاح سپرده باشند، مجری، اقدامات لازم را جهت گودبرداری و پی کنی می نماید.
اما تخمین حجم خاک قابل برداشت مطابق صلاحدید مهندس مجری و با توجه به نقشه فونداسیون و کدهای ارتفاعی قبل از برداشت (در محل قرضه) و سپس اعمال ضریب تورم به آن، حجم خاک قابل حمل را مشخص می نماید.
محاسبه تعداد کامیون لازم جهت خاکبرداری
برای مثال: اگر حجم خاک قابل برداشت 300 مترمکعب باشد و ضریب تورم خاک نیز 15% باشد، حجم خاکی که باید به خارج از کارگاه حمل شود 345 مترمکعب است. حالا اگر هر کامیون کمپرسی 8 مترمکعب خاک را حمل کند، برای تعداد سرویس های حمل خاک 43 سرویس خواهد بود، حال اگر زمان رفت و برگشت هر کامیون جهت حمل خاک به خارج از کارگاه 50 دقیقه طول بکشد و زمان بارگیری هر کامیون با بیل مکانیکی و یا لودر 4 دقیقه طول بکشد، 50 دقیقه را به 4 دقیقه تقسیم نموده و تعداد کامیون لازم جهت حمل خاک برآورد می شود که تقریبا عدد بدست آمده برای تعداد کامیون لازم 13 عدد است.
این نوع محاسبه تعداد کامیون برای زمانی است که ماشین آلات خاکبرداری دائماً در حال بارگیری باشند.
بیل مکانیکی و لودر در عملیات خاکی
در عملیات پی کنی و گودبرداری با ماشین آلات، راندمان بیل مکانیکی از لودر بیشتر است زیرا بیل مکانیکی همزمان با خاکبرداری، بارگیری می نماید.
اجرای عملیات خاکبرداری با بیل مکانیکی
بیل مکانیکی در قالب دو نوع چرخ لاستیکی و چرخ زنجیری وجود دارد که راندمان بیل مکانیکی چرخ زنجیری از چرخ لاستیکی بیشتر است.
بیل مکانیکی چرخ لاستیکی، هنگام خاکبرداری باید جک های خود را جهت ثابت شدن دستگاه روی زمین مستقر نماید و سپس شروع به کار کند. وزن بیل مکانیکی از بیل چرخ زنجیری کمتر است که در نوع چرخ زنجیری گاهی می تواند از شیب های نسبتاً تند، بالا برود که بیل چرخ لاستیکی قادر به این کار نیست.
وزن سنگین نوع چرخ زنجیری هنگام استفاده از چکش هیدرولیک راندمان کار را نسبت به نوع چرخ لاستیکی بالا می برد. اما حمل و نقل بیل مکانیکی چرخ لاستیکی راحت تر است و گاهی مسیرهای نزدیک را خود دستگاه طی می کند که نوع چرخ زنجیری آن قادر به این کار نیست و حتما با تریلرهای کمرشکن با کامیون های کشنده مخصوص جا به جا شود.
اجرای عملیات خاکبرداری با لودر
اجرای عملیات خاکبرداری با لودر در صورتی امکان پذیر است که محل خاک برداری وسعت مناسب را جهت مانور این دستگاه سنگین داشته باشد.
همچنین لودر ابتدا خاکبرداری و خاک را دپو نموده و سپس بارگیری می نماید و نیز زمان بارگیری کامیون های کمپرسی با لودر بیشتر از بارگیری با بیل مکانیکی است، اما لودر در زمین های نرم راندمان خوبی دارد و نیز در زمین های دج و سنگی که از بولدوزر جهت خاکبرداری و کندن زمین استفاده می شود، بارگیری توسط لودر صورت می پذیرد.
انتخاب ماشین آلات خاکبرداری
انتخاب نوع ماشین آلات خاکبرداری و بارگیری به پارامترهای زیر بستگی دارد:
- جنس زمین
- میدان مانور ماشین آلات
- امکان تردد ماشین آلات
در پی کنی و گودبرداری سرپرست کارگاه عملیات را مدیریت می کند و جبهه های کاری را با در نظر گرفتن تمام پارامترهای موجود انتخاب می نماید و محاسبه حجم خاک برداری، انتخاب نوع ماشین آلات حفاری و بارگیری، تعداد و انتخاب نوع کامیون های کمپرسی حمل مواد ناشی از عملیات خاکی از وظائف سرپرست کارگاه است.
قبل از شروع عملیات گودبرداری و پی کنی با پیمانکار، قرارداد منعقد می شود که باید در این نوع قرارداد:
- طرفین قرارداد
- موضوع قرارداد
- مدت قرارداد
- مبلغ قرارداد
- تعهدات کارفرما
- تعهدات پیمانکار
- تضمین قرارداد
- نحوه پرداخت مالی
- تحویل موقت
- تحویل قطعی
- توضیحات ضروری حل اختلافات، به صورت شفاف و واضح مشخص می گردد و چنان چه تمامی حاشیه ها، مواد و جوانب در ماده 11 ذکر شود که قرارداد بصورت جامع و کامل باشد.
نکات مهم در عملیات خاکی
- متصدیان ماشین آلات خاک برداری و حمل باید نکات ایمنی عدم عبور از روی چاه های فاضلاب و آب قدیمی، توجه به خطوط انتقال برق و شبکه مخابرات و عدم حمل بار بیش از حد مجاز و سعی در کاهش میزان آلودگی هوا ناشی از گرد و خاک ایجاد شده را رعایت نموده و به تذکرات در خصوص ایمنی از طرف سرپرست کارگاه نیز توجه ویژه نمایند.
- عملیات خاکی باید مطابق جدول زمانبندی در مدت زمان در نظر گرفته شده انجام یابد تا زمان اجرای پروژه به تأخیر نیفتد.
- پس از اتمام عملیات پی کنی یا گودبرداری، آلودگی های زیست محیطی ناشی از آن در حریم و راه های دسترسی به پروژه مانند پخش خاک در محل تردد کامیون ها در خیابان و معابر باید جمع آوری و حریم محل خاک برداری به حالت عادی درآید.
- جهت ایمن سازی گود و جلوگیری از نزدیک شدن افراد و خودروهای سبک به گود در حریم امن ایجاد شده، اقدام به حصارکشی نموده و جهت جلوگیری از هوازده شدن خاک ناشی از دیوارهای خاکی و سقوط خاک خشک شده و ورقه شده، قبل از خشک شدن دیواره و از دست دادن رطوبت طبیعی خاک دیوار ایجاد شده، با دوغاب گچ روی دیواره را گچ ریزی نمود (مانند دوغاب سیمان روی دیوارهای آجری).
اکنون گود و بستر ایجاد شده آماده میخ کوبی مرکز ستون ها بوده و با استفاده از میخ های کمکی اطراف گود میخ های اصلی چهارگوشه کار به داخل گود منتقل خواهد شد.
-
-
-
-
-
-
-
