شهر را مکانی برای ملاقات طراحی کنیم

در شهرهای زنده، امن، سالم و یا یک شهر پایدار پیش نیاز زندگی شهری وجود فرصت های مناسب برای راه رفتن است. به هر حال در بک مقیاس کلی تر بسیاری از فرصت های فراغتی و اجتماعی زمانی امکانپذیر است که زندگی پیاده در شهر تقویت شود. زیرا مشاهده می کنیم که هر چه فرصت ها و امکانات پیاده روی در شهرها بیشتر شود مردم بیشتر به پیاده روی روی می آورند و فرصت های فراغتی و اجتماعی نیز در شهرها بیشتر می شود. بنابراین نه تنها عبور و مرور تقویت می شود بلکه مهم تر از همه زندگی شهری نیز تقویت می شود.

ارتقاء کیفیت فضای بیرون موجب افزایش فعالیت های اجتماعی می شود.

یکی از عوامل مهم دیگر کیفیت فیزیکی و بصری فضاهای شهری است. زیرا دعوت مردم به پیاده روی به کیفیت بصری، امنیت و حفاظت نیز وابسته است. در نواحی توریستی که گذران وقت، مصرف و لذت اولویت دارند مردم به پرسه گردی و مکث دعوت می شوند. در شهرهای سنتی مانند ونیز که شرایط مناسب برای پیاده روی و عبور و مرور مناسب است مردم به یک زندگی شهری متنوع در فضاهای شهری دعوت می شوند. این دعوت های جدید تقریبا روز به روز زندگی شهری را غنی تر و چندلایه تر کرده است. زیرا اگر در فضای شهری زندگی و فعالیت وجود داشته باشد تبادلات اجتماعی فراوانی نیز وجود خواهد داشت، اما اگر فضای شهری متروک و خالی باشد هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. 
برنامه ریزی برای یک کیفیت بصری خوب بسیار اهمیت دارد. مغازه های شفاف اپل در شهرهای بزرگ نشان می دهد که چگونه زندگی درون مغازه می تواند به بخش بصری از زندگی شهر تبدیل گردد. در مقابل بسیاری از واحدهای تجاری دیگر به خصوص سوپر مارکت ها کاملا از زندگی شهری جدا هستند مثلا به دیوارهای آجری، شیشه های رنگی و یا پوسترهای تبلیغاتی پوشیده شده اند. در نتیجه به نوبه خود تجربه زندگی شهری را ضعیف می کنند.

ارتباط فعال تری نیز بین شهروندان وجود دارد که مردم با هم سلام و احوالپرسی می کنند و با آشنایانشان حرف می زنند. در هر جا که فرصتی برای نشستن وجود دارد می نشینند، مکالمه می کنند، آدرس می پرسند و ارتباطات کوتاه و یا طولانی تری شکل می گیرد.
در نهایت گروه بزرگی از فعالیت های مشترک کم و بیش برنامه ریزی شده نیز وجود دارد: بازارها، بزم های خیابانی و ملاقات ها. 
بیشتر مردم در انتخاب بین قدم زدن در یک خیابان متروک و یک خیابان سرزنده، خیابان پر از زندگی و فعالیت را انتخاب می کنند. زیرا راه رفتن در چنین خیابانی جالب تر و ایمن تر است. مطالعات مربوط به خیابان های تجاری نشان می دهد که چگونه اتفاقات، وقایع و کارگاه های ساختمانی که در آن ها می توان مردم را در حال فعالیت دید نسبت به خیابان های دیگر که ردیفی از مغازه ها را دارند بیشتر مردم را جذب می کنند. 

نگاه کردن به زندگی شهر یکی از مهمترین و محبوب ترین جذابیت های شهری است. نگاه کردن به عابرین پیاده فعالیتی است همه شمول که در حال راه رفتن، نشستن و ایستادن به طور مداوم رخ می دهد. دید به دیگر جذابیت ها از جمله آب، درختان، گل ها، فواره ها و معماری نیز باید بخشی از ملاحظات برنامه ریزان را شکل دهد. اگر چند نوع جذابیت با یکدیگر ترکیب شود دید بهتر خواهد بود. توجه به دیدها و گزینه های نگاه کردن باید بخشی از تلاشی باشد که باید برای ایجاد کیفیت خوب شهری انجام می شود.

در همه جای جهان مشتریان کافه های کنار پیاده رو به سوی جذابیت شماره یک شهر می چرخند: زندگی شهر

مطالعات مربوط به نیمکت ها و صندلی های فضای شهری نیز بیانگر این مطلب است که نیمکت هایی که بهترین دید را به زندگی شهری دارند بیش از آن هایی که دیدی به مردم ندارندمورد استفاده قرار می گیرند. مکان یابی و استفاده از صندلی های کافه ها نیز همین استراتژی را دارد یعنی مهمترین جذابیت کافه های کنار پیاده رو امکان دید به زندگی شهری است و صندلی های کافه های شهری نیز بر همین اساس چیده می شوند.

مبلمان شهری می تواند انجام مکالمات را مشکل و یا حتی غیرممکن نماید، اما ضمنا مبلمان می تواند به گونه ای طراحی و نصب شود که فرصت های ارزشمندی برای مکالمه ایجاد نماید: همانطور که تقاضا می شود و مورد نیاز است.

فناوری اطلاعات و ارتباطات مکمل ارتباطی شهروندان

در سال های اخیر دسترسی به اطلاعات و ارتباطات غیر مستقیم یا مجازی به شدت افزایش یافته است، تلویزیون، اینترنت، شبکه های مجازی و … امکان ارتباطات سریع و ساده را با دیگران در سراسر دنیا فراهم ساخته است.  گاهی این سوال مطرح می شود که آیا ممکن است اکنون عملکرد فضای شهری به عنوان فضای ملاقات با انتخاب های الکترونیکی جایگزین شود؟ 
در سالهای اخیر توسعه زندگی در شهرها تصویر کاملا متفاوتی ارائه می دهد. ارتباطات غیر مستقیم و جریان به تصویر کشیده شدن آنچه دیگران در جاهای دیگر تجربه کرده اند با زندگی در فضای شهری رقابت نمی کند. بلکه مردم را به شرکت در آن ها و ایفای نقش شخصی دعوت و تشویق می کند. فرصت حضور شخصی، ملاقات های رو در رو و تجربه های غیر قابل پیش بینی و شگفت انگیز صفاتی هستند که به فضای شهری به عنوان مکان ملاقات داده می شوند. 
امروزه در بسیاری از شهرها مردم به زندگی های خصوصی روی آورده اند، خانه خصوصی، اتومبیل خصوصی، لوازم خصوصی خانه و دفتر کار خصوصی، در چنین شرایطی بیشتر از هر زمان دیگری شاهد نیاز و علاقه شدید به فضاهای عمومی و تقویت ارتباطات مستقیم هستیم.

شیوه های جدید ارتباطات مجازی در حال گسترش هستند این شیوه ها می توانند مکمل ملاقات مستقیم مردم باشند نه جایگزین آن.

در پایان می توان گفت:

شهر مکان ملاقاتی است برای تبادل موسیقی، اجرا، آیین های فرهنگی مانند  جشن های نوروزی یا مذهبی مانند نمایش تعزیه، نشان دادن استعداد ها برای دیگران، از یک پسر بچه با یک دستگاه ضبط گرفته تا اجرای گروه موسیقی ارتش یا رژه پاسداران با صدای بلند در شهر. همه این فعالیت ها اشکال رنگارنگ و بااهمیت ملاقات در فضای شهری است.

 

منبع: برگرفته از کتاب شهر انسانی، یان گل