سرویس بهداشتی شیشه ای شفاف : ایده عجیب اما زیبا و قابل اجرا

ایده استفاده از سرویس بهداشتی شیشه ای شفاف ممکن است در نگاه اول عجیب به نظر برسد! اما یک معمار مشهور ژاپنی امیدوار است با استفاده از رنگ‌های پُرجنب و جوش و فناوری‌های جدید، سرویس‌های بهداشتی موجود در پارک‌های شهر توکیو را جذاب‌تر کند و این دیدگاه عجیب را تغییر دهد. طبق گفته معمار ژاپنی، شیگرو بان (Shigeru Ban): «دو چیز وجود دارد که ما هنگام ورود به یک سرویس بهداشتی عمومی نگران هستیم، به ویژه آن‌هایی که در یک پارک قرار دارند، اول پاکیزگی است و دوم اینکه آیا کسی داخل آن است یا خیر!» برای شناخت بیشتر این نوع توالت عمومی با ویکی ساختمون همراه باشید.

چرا سرویس بهداشتی شیشه ای شفاف منحصر به فرد است؟

شیگرو بان می‌گوید: «سرویس بهداشتی شیشه ای شفاف می‌تواند هر دو نگرانی عمده اعم از پاکیزگی و اینکه کسی در داخل توالت هست را برطرف کند». مکانیزم این سیستم نوآورانه به این صورت است که افراد بعد از ورود به توالت و قفل کردن درب، دیوارهای سرویس بهداشتی مات می‌شوند تا هیچ دیدی به بیرون نداشته باشند.

بنیاد نیپون که بانی اصلی این پروژه است، می‌گوید: «ما با استفاده از یک فناوری جدید، دیوارهای بیرونی را با شیشه ساختیم که با بسته شدن قفل کدر می‌شوند، بنابراین فرد می تواند قبل از ورود به سرویس، داخل آن را بررسی کند». بنیاد نیپون مسئول طراحی و اجرا این پروژه است، از این رو معماران مشهور جهان را  گرد هم آورده است تا توالت‌هایی که «مانند آن هرگز کسی ندیده است» را خلق کنند.

مطمئناً برای هر کسی که از پارک بازدید می‌کند، حالت شفاف سرویس بهداشتی می‌تواند بسیار تأثیر گذار باشد. به ویژه بعد از تاریک شدن هوا، ظاهر آن به شدت در دکوراسیون پارک خودنمایی می‌کند. شیگرو بان می‌گوید: «شب، ویژگی‌های سرویس بهداشتی شیشه ای شفاف مانند یک فانوس زیبا پارک را روشن می‌کند».

توالت‌های چشم نواز این پروژه بخشی از طرحی است که راحتی مردم را در استفاده از امکانات شهری در نظر دارد. این مهم چشم اندازی است که می‌تواند پاسخ‌های مختلفی را از واکنش مردم نسبت به این اثر نوآروانه به دست آورد.

در حالی که نمای توالت عمومی شفاف است، با شیشه‌ای هوشمند ساخته می‌شود که هدف کاربردی دارد. با قفل شدن درب، شیشه با تغییر فوری از حالت شفاف به کدر تبدیل می‌شود تا حریم خصوصی کاربران را فراهم کند. توالت‌های عمومی به دلیل کثیفی و غیر بهداشتی بودن بدنام هستند، حتی در ژاپن که به دلیل تمیزی بی‌ حد و حصر شهرت دارد.

بسیاری از افراد به دلیل استفاده از توالت های نه چندان بهداشتی با ترس از آلودگی وبیماری مواجه هستند و استفاده از آن را یک تجربه ناخوشایند می‌دانند. سرویس بهداشتی شیشه ای شفاف نوع معمول این ترس را از بین می‌برد. نمای بیرونی شفاف و روشن به کاربران امکان می‌دهد تا بدون اولین تماس، تمیز بودن توالت را تشخیص دهند.

ممکن است این پروژه بسیار ناخوشایند به نظر برسد، اما ۱۶ معمار که در حال بازسازی توالت‌های عمومی توکیو هستند، برخی از درخشان‌ترین گروه معماری معاصر کشور ژاپن را تشکیل می‌دهند. این لیست شامل چهار برنده جایزه پریتزکر به نام‌های شیگرو بان، تویو ایتو، تادائو آندو و فومیهیکو مکی، به همراه ستاره‌های بین المللی مانند کنگو کوما و سو فوجیموتو هستند. طراح مد مشهور «نیگو» نیز در تیم طراحی سهیم است.

انتقادها نسبت به توالت شیشه ای شفاف

طبق آژانس گردشگری ژاپن، بیش از ۳۰۰ سرویس بهداشتی از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ بازسازی شده‌اند. پیش از آن  ۴۰ درصد سرویس‌های بهداشتی عمومی کشور ژاپن به جای توالت‌های فرنگی، از توالت‌های سنتی (همان چیزی که در ایران وجود دارد) تشکیل شده است. دولت سعی کرده بود آن‌ها را قبل از بازی‌های المپیک که به دلیل همه گیری ویروس کرونا به تعویق افتاده است، کنار بگذارد.

اما در حالی که برخی افراد از فناوری پیشرفته سرویس بهداشتی شیشه ای شفاف قدردانی می‌کردند، برخی از ساکنان توکیو گفتند که آن‌ها در مکان‌های عمومی در معرض دید همه قرار ندارند و شاید وجود آن‌ها در جاهای دیگر شهر مناسب‌تر باشد.

ساچیکو ایشیکاوا، نویسنده و مترجم ۳۲ ساله، در یک مصاحبه تلفنی گفت: «من حاضر نیستم برای حفظ حریم خصوصی خودم خطر کنم، اصلاً چرا باید کسی بخواهد یک توالت فانتزی درست کند!». خانم ایشیکاوا گفت که او نگران است که اشتباه انسانی باعث شود کاربران بیش از حد راحتی خود را در معرض دید قرار دهند. وی گفت که ساختار شفاف همچنین می‌تواند کاربران را در برابر مهاجمان آسیب پذیرتر کند. وی همچنین خاطر نشان کرد: «اگر از دستشویی خارج شوید، مزاحمان می‌توانند در بیرون از سرویس منتظر شما باشند، بنابراین بحث حمایت و حریم خصوصی برای من هنوز موضوعی ثابت نشده است!».

پیشینه سرویس بهداشتی شیشه ای شفاف به سال ۲۰۰۲ و ۲۰۱۵ در سوئیس باز می‌گردد، زمانی که اولیویه رمبرت از دو سرویس بهداشتی شیشه‌ای در شهر لوزان رونمایی کرد. این توالت‌ها دارای یک ویژگی ایمنی بحث برانگیز بودند که به طور خودکار درب‌ها را باز کرده و در صورت عدم تشخیص حرکت از سوی کاربری که درون توالت است، به مدت ۱۰ دقیقه شیشه کدر را شفاف می‌کند. به نقل از وی، این امر می‌تواند به کاربرانی که بیهوش شده و به مراقبت پزشکی نیاز دارند، کمک کند.

تعداد کمی از این نوع سرویس بهداشتی از اول ماه آگوست سال ۲۰۲۰ در پایتخت ژاپن نصب شده‌اند. در آستانه بازی‌های المپیک تابستانی یک کارزار سراسری برای حذف توالت‌های قدیمی در توکیو به راه افتاده است. توالت شیشه‌ای شفاف به دیوارهایی به رنگ زرد، فسفری، نارنجی، بنفشه و قرمز زینت داده شده‌اند.

سرویس بهداشتی شفاف نمادی از فرهنگ میهمان نوازی ژاپنی خواهند بود، تا تصویر سنتی توالت‌های عمومی که همواره محیط‌هایی تاریک، کثیف و بد بو بودند را به کلی از ذهن کاربران پاک کند. به نظر می رسد پروژه سرویس بهداشتی شیشه ای شفاف به تغییر این تصویر کمک می‌کند و در عین حال معماری شهر را به بُعد جدیدتری می‌رسانند.