روز درختکاری

روز درختکاری چگونه ایجاد شد و چرا تداوم یافت؟

تاریخچه روز درختکاری

رسم زیبای درختکاری در یک روز مشخص، ابتدا در سال 1872 و در ایالت نبراسکای آمریکا و در تاریخ 10 آوریل (21 فروردین) و توسط فردی به نام J.Sterling Morton برگزار شد و گفته می شود که در آن روز بیش از 1 میلیون درخت کاشته شده است. اما بعد از مدتی این تاریخ به آخرین جمعه ماه آوریل انتقال یافت. امروزه بیشتر کشورهای دنیا این روز را محترم شمرده و در این روز به کاشتن درخت ها و نهال های متفاوت اقدام می کنند. البته تاریخ این روز با توجه به آب و هوای هر کشور متفاوت است و بیشتر سعی می کنند تا در موقعی از سال این کار را انجام دهند که درخت قابلیت رشد کردن را داشته باشد. پیشینه درختکاری در ایران به زمان های کهن باز می گردد، در ایران از تاریخ هخامنشیان کاشت درخت مرسوم بوده است. الگوی چهار باغ از ماندگارترین اندیشه‌های هخامنشی‌ محسوب می شود که همچون چهار رود بهشت در شیوه باغ ‌سازی ‌های پس از خود بسیار تأثیر گذاشته است. به دلیل اینکه  ایران در منطقه آب و هوایی بیابانی و نیمه بیابانی قرار دارد و ارزش درخت در این مرز و بوم به دلیل کمبود آب بسیار زیاد است و بایستی بیشتر در کاشت درخت و حفاظت از درختان این سرزمین کوشا بود. درختکاری، فعالیتی اثربخش در جهت حفاظت از محیط زیست و تضمین زندگی آیندگان محسوب می شود. اقدامی که با نهادینه شدن و ارتقای فرهنگ عمومی نسبت به اهمیت و جایگاه طبیعت می تواند راهگشای حفظ منابع طبیعی به عنوان گنجینه ملی کشور باشد.

حفاظت از محیط زیست از مهم ترین ضرورت های هر جامعه محسوب می شود و درختان به عنوان اصلی ترین عامل پاکیزه ساز محیط زیست و موثر بر بهداشت جسم و روان انسان ها نقش شایان توجهی در دستیابی کشورها به توسعه پایدار دارند. امروزه با صنعتی شدن جوامع درختان نقش مهم تری در زندگی بشر ایفا می کنند، منابع طبیعی  به منزله ریه های یک شهر تلقی شده و در تامین سلامت اعضای جامعه بسیار تاثیر گذارند. درختان علاوه بر تولید اکسیژن می توانند جاذب آلودگی های هوا، آب و خاک نیز باشند. به عنوان نمونه در منطقه های بیابانی درختچه تاغ به هنگام وزش باد، پراکنش ریزگردها را کنترل می کند یا درختان دیگر انواع آلودگی ها را از محیط زیست حذف می کنند.

نقش درختان در حفظ منابع آبی

• درختان منابع آبی را حفظ و فرسایش خاک را کاهش می دهند.
• برگهای ریخته شده از درختان موجب تقویت مواد آلی خاک و آب می شوند.
• ریشه درختان موجب افزایش نفوذپذیری خاک می شود.
• هر ساله ۱۰۰ درخت بالغ بر  77.000 گالون آب باران را می گیرند.

اثرات حفظ منابع آبی

• کاهش میزان تخریب سیل های حاصل از طوفان ها
• کاهش فرسایش خاک و  رسوبات حاصله در نهرها
• افزایش ذخیره منابع آب زیر زمینی (که بطور قابل توجهی بر اثر شهرسازی ها در حال کاهش است)
• ورود مقدار بسیار کمتری از مواد شیمیایی به نهر ها
• کاهش فرسایش خاک حاصله از باد

نقش درختان در کاهش هزینه انرژی خانه ها

• باعث 20٪ صرفه جویی در هزینه های سرمایشی خانه  و  2٪  تا  10٪  صرفه جویی در هزینه های گرمایشی مالکین منازل می شود. 
• تنها ۳ عدد درخت کاشته شده با استراتژیک مناسب می تواند تا 50% باعث کاهش قبوض برق و گاز شود.
• درختان همیشه سبز در فصل زمستان می توانند به عنوان یک سپر بادگیر در مقابل خانه شما عمل کرده و باعث کاهش مصرف انرژی خانه تان از  10% تا 50% شود. 
• در مناطق سردسیر، افزایش 30% پوشش گیاهی درختی در شهرها باعث کاهش مصرف انرژی برای گرمایش منازل تا ۱۰ ٪ و کاهش مصرف انرژی برای گرمایش خانه ها در مناطق روستایی می شود.
• درختان در شهر شیکاگوی آمریکا، سالانه باعث کاهش هزینه های انرژی معادل 360.000 دلار برای شهروندان این شهر می شود.

درختکاری فقط یک بخش کوچک از توسعه محیط زیست است و دیگر بخش های این حوزه مانند، آب و خاک و هوا نیز به شدت تحت تاثیر عوامل انسانی و توسعه طلبی جوامع قرار گرفته است تا جایی که آلودگی آب و هوا و خاک در کمتر کشوری به عنوان یک معضل مطرح نشده و ذهن مدیران مربوطه و فعالان زیست محیطی را به خود معطوف نکرده باشد.

چه درختانی برای کاشت در ایران مناسب هستند؟

گونه سرو و چنار که در کشور وجود دارد، بومی محسوب می شوند و بهتر است علاوه بر این گونه ها، درختان زیتون، زبان گنجشک، تبریزی، توت، خرمالو، انجیر، گلابی، اقاقیا، اکالیپتوس و… را در روز درختکاری می توان کاشت. این گونه ها با آب و هوای کشور ما سازگار می باشند.

پیشنهاد عیدانه برای داشتن سبزه ای ماندگار

به جای تهیه سبزه عید و دور انداختن آن بعد از ایام نوروز، پیشنهاد می کنیم که نفری یک نهال کوچک تهیه کنیم و در روز 13 فروردین (روز طبیعت) در فضای مناسبی این نهال ها را بکاریم. اگر 5% مردم به انجام این مهم اهتمام ورزند، سالانه شاهد کاشت 4 میلیون نهال در کشور خواهیم بود. اگر حتی تنها یک دهم از این نهال های کاشته شده تبدیل به درخت شوند، در هر سال شاهد کاشت  400 هزار درخت خواهیم بود. همچنین با این کار از هدر رفتن 400 تن  غلات و حبوبات جلوگیری می شود و جنگلی با 4 میلیون درخت برای فرزندانمان به یادگار خواهیم گذاشت.