راهکارهای مدیریت شهری در کنترل ترافیک

سالهاست که مدیریت شهری برای کنترل ترافیک در شهرهای مختلف دنیا تدابیر و طرح های گوناگونی اتخاذ می گردد. طرح های گوناگونی مانند ایجاد محدوده ترافیک، ایجاد خیابان های بدون ترافیک، آرام سازی مناطق مسکونی، افزایش قیمت پارکینگ و یا ممنوعیت پارک خودرو در حاشیه خیابان ها تا شهروندان به استفاده از وسایل نقلیه عمومی و دوچرخه تشویق شوند.
این طرح ها در بعضی از شهرهای دنیا با موفقیت روبرو بوده است که می تواند با الگو گرفتن و بومی سازی آن ها در شهرسازی راهی برای کنترل ترافیک شهرهای کشورمان به خصوص ترافیک تهران مورد اجرا قرار داد. با هم این موارد را بررسی می کنیم:

محدوده بدون ترافیک

محدوده بدون اتومبیل یا مکان های بسته بر ترافیک موتوری که در چند دهه گذشته در برخی از شهرهای مدرن مورد اجرا در آمده است طرفداران زیادی پیدا کرده است. هدف از ایجاد منطقه بدون ترافیک حذف کامل اتومبیل نیست بلکه هدف تفکیک حرکت پیاده از سواره می باشد.  به این روش که ترافیک داخلی طوری تغییر مسیر می دهد تا خیابان های اصلی پیاده را قطع نکنند. 
در بعضی از شهرهای آمریکای شمالی به جای حذف اتومبیل بر تغییر الگوهای ترافیکی تاکید شده است به این شکل که الگوی خیابان ها به نفع پیاده رو ها تغییر کرده و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی تشویق می شود. بنابراین در مرکز شهر مدیریت محدودیت پارکینگ و افزایش نرخ آن برنامه ریزی و اجرا می شود. لازمه اجرا شدن این طرح ها این است که آرایش خیابان ها طوری باشد که بتواند با کمک وسایل نقلیه عمومی با حداکثر راحتی و آسایش مسافران را از یک نقطه به نقطه دیگر ببرد. 
قانون منع رفت و آمد اتومبیل های شخصی به مرکز شهر نیز راهکار مناسبی جهت  کم کردن حجم ترافیک می باشد اما این به تنهایی کافی نیست، بنابراین ایجاد مسیرهای انحرافی ترافیک راه مناسبی است و در تعدادی از شهرها ترکیبی از افزایش و اصلاح سیستم حمل و نقل عمومی و  راه کمربندی مورد استفاده قرار گرفته است.

محدوده بدون ترافیک و مخصوص دوچرخه سواری

مسیر ویژه ورود اتوبوس در پاریس

در بعضی از شهرها مسیرهایی وجود دارند که مخصوص تردد اتوبوس هستند و فقط اتوبوس می تواند در آنجا اجازه تردد داشته باشد. به همین خاطر این وسایل باید راحت ترین دسترسی را برای عابرین فراهم کنند و در اینجا از اتوبوس های سریع السیر استفاده می شود. ایجاد خطوط و دسترسی به ایستگاه های بیشتر در افزایش جاذبه حمل و نقل عمومی موثر است.

از اثرات مثبت ایجاد محدوده بدون ترافیک می توان به حفظ محیط زیست شهر، کاهش آلودگی، حفاظت از نواحی مرکز شهر، حفاظت از بناهای تاریخی، کاهش آلودگی صوتی، آرامش شهروندان و عابرین، حفظ سیما و منظر شهر از جمله نماهای ساختمان ها اشاره کرد.

آرام سازی ترافیک (محله آرام)

آرام سازی مناطق اولین بار در هلند به اجرا درآمد. در این طرح خیابان به فضایی تبدیل می شود که سواره و پیاده هر دو به صورت مشترک در آن سهم دارند و سهم عابر پیاده از آن غالب بوده و بیشتر است. سلطه ماشین در این خیابان ها کاملا از بین رفته است و این باعث می شود کیفیت محله ها بالا برود. زیرا ترافیک عبوری کم شده و ماشین ها مجبورند آرام رانندگی کنند. از ویژگی های این خیابان ها، حذف خیابان مستقیم و جداول جداکننده، تجهیزات خیابانی و وسایل بازی بچه ها فضای باز و عمومی و پارکینگ های وسیع می باشد. 
استفاده از درختان و گلها، سنگفرش ها و روسازی های خوش منظره و جذاب و مبلمان شهری مناسب جلوه زیبایی به این خیابان ها داده و فرصتی برای فضای بازی، نشستن و استراحت کردن، گپ زدن را فراهم می آورد پیام این خیابان ها این است: «خیابان به عابرین پیاده تعلق دارد».

آرام سازی محلات جهت آسایش عابرین پیاده در هلند

نکته قابل توجه این است که نباید آرام سازی و خیابان های پیاده به عنوان راه حل کلی برای تمام مشکلات ترافیکی در نظر گرفته شوند. بلکه ایجاد این خیابان ها در زمان مناسب و مکان مناسب طراحی شوند تا بتوانند موفق باشند. بدین ترتیب یک شهر هوشمند و پایدار خواهیم داشت.

منبع: برگرفته از کتاب شهرهای پیاده مدار اثر دکتر معینی