اگر در شهری با آب و هوای گرم و خشک زندگی می‌کنید احتمالاً به‌خوبی با زیر و بم یک کولر آبی آشنایی دارید! کولر آبی یکی از رایج‌ترین ابزارهای تهویه هوا و خنک‌سازی محیط در چنین شرایط آب و هوایی محسوب می‌شود که از چندین سال قبل توسط عده قابل توجهی از مردم شهرهای مناطق مرکزی ایران و به‌ویژه استان‌هایی مانند قم و تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مطلب قصد دارید راهنمای جامع خرید کولر آبی و تمام نکاتی که باید قبل از خرید یک کولر آبی مناسب در نظر بگیرید را به شما ارائه دهیم.
مهم‌ترین نکات برای خرید کولر آبی
برای خرید کولر آبی مناسب باید به نکات مختلفی از جمله مساحت محلی که قصد استفاده از کولر را دارید و یا نوع پوشال کولر توجه داشته باشید. کولر آبی از پرکاربردترین لوازم خنک‌کننده هوا در واحدهای مسکونی و حتی تجاری محسوب می‌شود که مانند هر وسیله دیگری دارای مزایا و معایب خاصِ خود است.
این نوع از کولرها معمولاً به‌علت سازگاری بالاتر با محیط‌هایی که آب و هوای گرم و خشک و همچنین هزینه نصب و استفاده به‌مراتب پایین‌تری که نسبت به کولرهای گازی و اسپلیت به کاربر تحمیل می‌کنند، انتخاب منطقی‌تری به‌حساب می‌آید. در مقاله «آشنایی با بهترین برندهای کولر آبی پوشالی و سلولزی همراه با قیمت» به معرفی بهترین برندهای کولر آبی پرداخته شده است.
کولر آبی چیست و چگونه کار می‌کند؟
عملکرد کولر آبی بسیار ساده است و در واقع برای خنک‌سازی هوای محیط از یکی از خصوصیات ذاتی آب بهره می‌برد.
کولر آبی در واقع یک جعبه فلزی و گاهی پلاستیکی است که در سه طرف آن درب‌هایی با شیارهای ورودی هوا نصب شده است. در یک طرف نیز محفظه‌ای برای نصب دریچه کانال تهویه هوا در سقف و دیوار واحد مسکونی یا تجاری قرار دارد. اجزای اصلی هر کولر آبی شامل الکتروپمپ، موتور الکتریکی و تسمه، فن سانتریفیوژی و شناور می‌شود.
با روشن شدن موتور الکتریکی، فن با سرعت شروع به چرخش می‌کند و هوا را از طریق شیارهای کناری به درون محفظه کولر می‌کشد. هوای ورودی با پوشال‌هایی که در پشت سه درب کناری کولر نصب و توسط الکتروپمپ با آب خیس شده‌اند برخورد می‌کند و در نتیجه هوایی خنک به سمت دریچه کانال خارج می‌شود.
بنابراین، کولر آبی نیز از مکانیزم تبخیر سطحی آب برای خنک‌سازی هوای محیط استفاده می‌کند، اتفاقی که دهه‌ها پیش در برج‌های بادگیر رخ می‌داد.
به دلیل اینکه با تبخیر سطحی آب، مقداری رطوبت نیز به هوای محیط اضافه می‌شود، استفاده از کولرهای آبی در مناطق شمالی یا جنوبی کشور که آب و هوایی مرطوب یا اصطلاحاً شرجی دارند مناسب نیست.
در واقع، کولرهای آبی برای شهرهایی با آب و هوای گرم و خشک که حداکثر رطوبت نسبی آنها 35 درصد یا پایین‌تر است کارایی خوبی را ارائه می‌کند و علاوه بر خنک‌سازی هوای محیط، بخشی از رطوبت بسیار پایین محیط را نیز جبران می‌سازد.
مقایسه مصرف برق کولر آبی و کولر گازی
در صورتی که واحد مسکونی یا تجاری شما دارای پشت‌بام مناسب و محلی برای نصب کانال کولر است، به‌راحتی می‌توانید از کولر آبی استفاده کنید. متوسط توان برق مصرفی بسیاری از کولرهای آبی چیزی در حدود 300 وات است که به مراتب نسبت به متوسط توان 1500 واتی کولرهای گازی، پایین‌تر محسوب شده و می‌تواند در هزینه‌های برق صرفه‌جویی قابل توجهی را به همراه داشته باشد.
اما کولر آبی به آب نسبتاً زیادی (چیزی حدود 300 لیتر) نیاز دارد و با توجه به شرایط اقلیمی ایران به‌خصوص در سال‌های اخیر، مشکل کم‌آبی در آینده دور از ذهن نیست. بنابراین هنگام خرید کولر آبی باید به مصرف آب و ابعاد و ظرفیت آن توجه داشت تا حتی‌الامکان با کمترین میزان مصرف آب و برق، در فصل گرم سال به هوایی مطبوع و خنک دسترسی داشت.
انواع کولر آبی و مزایا و معایب هر کدام
کولرهای آبی از نظر سیستم چرخش آب، نوع استفاده و الیافی که برای خنک‌سازی به‌کار می‌رود به‌طور کلی به دسته قابل تقسیم هستند که در ادامه در خصوص آنها توضیح می‌دهیم.
انواع کولر آبی از نظر نوع استفاده
کولرهای آبی از نظر نوع استفاده به سه دسته پرتابل، پشت پنجره‌ای و صنعتی تقسیم می‌شوند که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
کولر آبی پرتابل
کولرهای آبی پرتابل همان‌طور که از نامشان مشخص است قابلیت استفاده درون اتاق یا محل کار را دارند. این کولرها برای جابه‌جایی راحت‌تر معمولاً دارای پایه چرخ‌دار هستند و ظرفیت خنک‌کنندگی بالایی ندارند.
کولر آبی پشت پنجره‌ای
کولر آبی پشت پنجره‌ای برای استفاده در مغازه‌ها یا مکان‌هایی که به هر دلیل امکان کانال‌کشی و نصب کولر آبی در پشت‌بام وجود ندارد گزینه مناسبی هستند. این نوع کولر دقیقاً در پشت یکی از پنجره‌هایی که با هوای بیرون تماس مستقیم دارد نصب می‌شوند.
کولر آبی صنعتی
کولرهای صنعتی در واقع همان کولرهای آبی معروف و رایجی هستند که اکثر مردم شهرهایی با آب و هوای گرم و خشک از آن استفاده می‌کنند. این کولرها بالاترین بازدهی را ارائه می‌دهند و از نظر اقتصادی نیز گاهاً مقرون‌به‌صرفه‌تر محسوب می‌شوند. این کولرها فقط در پشت‌بام قابل نصب هستند و برای انتقال هوای خنک و مطبوع به درون ساختمان یا واحد تجاری، به کانال‌کشی نیاز است.
انواع کولر آبی از نظر سیستم چرخش آب
کولرهای آبی از این نظر به سه دستی معمولی، چرخشی و آب‌پاش (پنکه آب‌پاش) قابل تقسیم هستند که باید برای انتخاب کولر آبی مناسب به آن توجه داشته باشید.
کولر آبی با سیستم معمولی
کولرهای آبی با سیستم چرخش آب معمولی، رایج‌ترین نوع محسوب می‌شوند که راندمان 80 درصدی را ارائه می‌دهند. در این نوع از کولرها، آب توسط الکتروپمپ از قسمت بالا بر روی الیاف (سلولزی یا پوشالی) ریخته می‌شود و بعد از عبور هوا از درون الیاف و تبخیر سطحی، هوای خنک و مرطوب وارد محیط داخلی ساختمان می‌شود.
کولر آبی با سیستم چرخشی
کولر آبی با سیستم چرخشی معمولاً در دسته کولرهای پرتابل یا قابل حمل قرار می‌گیرند. این نوع از کولرهای آبی دارای مخزن آب مخصوص هستند که هوای ورودی مستقیماً با آب درون مخزن برخورد می‌کند.
یکی از معایب کولرهای آبی با این نوع سیستم چرخش آب، نیاز به پر و خالی کردن مخزن به‌صورت دستی است. این نوع کولرها برای اتاق‌های کوچک که برای نصب کولرهای پشت‌پنجره‌ای یا صنعتی محدودیت وجود دارد، مناسب است.
کولر آبی با سیستم آب‌پاش
اما دسته سوم کولرهای آب‌پاش یا به عبارت بهتر، پنکه‌های آب‌پاش هستند که به‌خصوص در شهرهایی که درصد رطوبت هوا بسیار کم است، خنک‌کنندگی مناسبی دارد و هوای محیط را به‌طور محسوسی مطبوع‌تر می‌کند.
این نوع دستگاه‌ها نیز دارای یک مخزن آب هستند که آب با اسپری شدن بر روی پره‌های فن در حال چرخش، به ذرات بسیار ریز و معلق در هوا (مشابه دستگاه‌های مه‌پاش) تبدیل می‌شود و باد معمولی فن‌های پنکه را به بادی خنک و مرطوب تبدیل می‌کند. راندمان این کولرها نیز حداکثر 80 درصد است.
انواع کولر آبی از نظر الیاف
کولرهای آبی از نظر الیاف به دو دسته پوشالی و سلولزی تقسیم می‌شوند. کولرهای پوشالی از قدمت بالاتری برخوردار هستند و به همین دلیل احتمالاً اکثر افراد کولرهای آبی را با پوشال می‌شناسند.
پوشال از چوب درخت سپیدار، تیره بید و یا صنوبر تولید می‌شود و به علت ساختار نفوذپذیری که دارند خاصیت جذب آب بالایی را ارائه می‌دهند. از معایب پوشال می‌توان به طول عمر پایین و گاهی اوقات ایجاد ذرات معلق و حساسیت‌زا در هوا اشاره کرد.
کولرهای آبی جدید از پدهای سلولزی بهره می‌برند. پدهای سلولزی عموماً از کاغذهای کرافت و مواد اولیه مرغوب و یکدست تولید می‌شوند و خاصیت مویینگی (به جریان افتادن آب در منافذ کوچک) بالا، اب به‌صورت کاملاً یکنواخت و مساوی در تمام سطح پد توزیع می‌شود و در نتیجه راندمان بالاتری نسبت به پوشال دارد.
علاوه بر این، پدهای سلولزی از ورود حشرات نیز جلوگیری می‌کنند و خاصیت خودشویی و جلوگیری از انباشته شدن رسوبات آب می‌شوند.
مزایای کولر آبی پوشالی
- قیمت پایین‌تر و دسترسی بیشتر
- عدم تولید گاز گلخانه‌ای به‌علت طبیعی بودن
- هزینه نگهداری پایین‌تر
معایب کولر آبی پوشالی
- خشک ماندن بخشی از پوشال و توزیع غیریکنواخت آب
- ساختار نامتقارن و هدر رفتن آب
- نیاز به تعویض سالیانه
- رسوب‌گذاری بالا
- ایجاد ذرات معلق و حساسیت‌زایی
مزایای کولر آبی سلولزی
- جلوگیری از ورود حشرات، میکروب و خاصیت ضدقارچی
- کاهش نرخ رسوب‌گذاری و خاصیت خودشویی
- توزیع یکنواخت آب و راندمان بالاتر
- نیاز به تعویض هر 5 سال
معایب کولر آبی سلولزی
- قیمت بالاتر و دسترسی پایین‌تر
انتخاب ابعاد و ظرفیت مناسب
شاید مهم‌ترین فاکتور برای انتخاب کولر آبی مناسب ابعاد یا قدرت هوادهی آن باشد. در حال حاضر انواع مختلفی از کولرهای آبی در بازار وجود دارند که رایج‌ترین مدل‌ها شامل 2300، 3500، 4900 و 7000 می‌شود. این اعداد در واقع نشان‌دهنده میزان مکش هوای کولر در یک واحد زمان مشخص هستند.
هر چه این عدد یا اصطلاحاً توان کولر بالاتر باشد، قدرت مکش هوای بیرون و در نتیجه هوای خنکی به درون ساختمان منتقل می‌شود بالاتر بیشتر خواهد بود. ظرفیت کولر براساس ابعاد محفظه کولر، قطر پره‌های فن و همچنین قدرت موتور در به چرخش درآوردن فن دسته‌بندی می‌شود.
اگر کولر آبی خریداری شده ظرفیتی متناسب با محل استفاده نداشته باشد، علاوه بر استهلاک و مصرف برق بالا، راندمان مناسبی را از نظر سرمایش ارائه نخواهد داد. به‌طور کلی برای خنک‌سازی واحدهای آپارتمانی با مساحت 30 تا 50 متری کولرهای آبی 2300، 50 تا 65 متری کولر 3500، 65 تا 120 متر کولر 4900 و 120 تا 155 متر نیز کولرهای آبی 7000 کارایی مناسبی را ارائه خواهند کرد.
نکات مهم در خرید کولر آبی
خوب است بدانید که برای انتخاب یک کولر آبی فقط نباید به مساحت واحد مسکونی یا تجاری و ظرفیت کولر آبی توجه کنید. در واقع عوامل مختلفی از جمله جهت ساختمان (شمالی یا جنوبی)، عایق بودن درب و پنجره‌ها، آفتاب‌گیر بودن پشت‌بام و دیوارها و کانال‌کشی اصولی در انتخاب یک کولر آبی مناسب نقش مهمی دارند.
عایق بودن دیواره‌های ساختمان در روزهای گرم تابستان می‌تواند به اندازه عایق بودن پنجره‌ها مهم باشد. این موضوع می‌تواند کارایی کولر آبی شما را تا حد محسوسی افزایش دهد. در صورتی که ساختمان‌های اطراف شما از ارتفاع پایین‌تری برخوردارند، تقریباً تمام اضلاع ساختمان در معرض تابش مستقیم خورشید قرار دارد و بنابراین، دیوارهای ساختمان در تمام طول روز گرمای زیادی را تحمل می‌کنند.
اگر کانال‌کشی اصولی نباشد و در معرض تابش مستقیم خورشید قرار بگیرد، طبقات بالایی بهتر است از کولرهایی با ظرفیت بالاتر استفاده کنند، چرا که هوای سرد سنگین است و طبیعتاً در پایین قرار می‌گیرد و بنابراین سهم طبقات پایین‌تر از باد خنک کولر، احتمالاً بیشتر خواهد بود.
کولرهای جدید از بازدهی بالاتر و امکانات ایمنی بیشتری برخوردار هستند. برای مثال اگر برای 24 ساعت هیچ فرمانی برای کولر صادر نشود، مدار الکتریکی کولر به صورت خودکار موتور را خاموش می‌کند. در برخی از کولرها نیز امکان تنظیم تایمر، نمایش دمای محیط و همچنین نمایش هشدار تعویض پوشال وجود دارد.
-
-
-
-
-
-
-
