بافت در طراحی داخلی چیست و چگونه باید به کار برده شود؟

وقتی که به یک موکت با پرزهای بلند و نرم فکر می‌کنید چه حسی دارید؟ یا مثلا اگر کسی از شما بخواهد تفاوت نشستن روی سطح چوبی را با یک سطح چرمی یا سنگی برایش توضیح دهید اولین چیزی که به ذهنتان می رسد چیست؟ اولین چیزی که با تصور کردن هر یک از این‌ها در ذهنتان تداعی می‌شود نوعی تجربه حسی از تماس با بافت آن‌هاست. بله بافت. بافت در طراحی داخلی مفهومی است که در کنار مفهوم رنگ، شکل، اندازه و جنس، به تجربه فیزیکی شما در دنیای اطراف، مفهوم کامل‌تری می‌بخشد و بخشی از هویت اشیای پیرامون شما را تشکیل می‌دهد.

تجربه مفهوم بافت با اولین تماس شما از اشیا شکل می‌گیرد و بعد از آن، حتی با شنیدن یا دیدن یک شی  و بدون لمس آن، می‌توانید بافت آن‌ها را درک کنید. برای ساده‌تر شدن موضوع کلمه پتوی گلبافت را در نظر بگیرید. همین الان که در حال خواندن کلمه پتوی گلبافت و فکر کردن به آن هستید، می‌توانید در ذهنتان نرمی آن را حس کنید.

ایجاد وزن بصری به کمک بافت در طراحی داخلی

اگر به تابلوهای نقاشی حرفه‌ای نگاه کرده باشید، حتماً دیده‌اید که افراد و اجسام و محیط دارای عمق‌های متفاوتی هستند و به نظر می رسد که تابلو دارای عمق و حجم متفاوتی در بخش‌های مختلف است. این موضوع در محیط اطراف ما هم وجود دارد و به آن وزن بصری گفته می‌شود. یکی از بهترین راه‌ها برای ایجاد وزن بصری استفاده از بافت است. اگر شما بافت ریز و درشت را کنار هم قرار دهید به فضا وزن بصری می بخشید و در نتیجه می‌توانید میزان جلب توجه را در دکوراسیون چند برابر کنید.

البته با توجه به این که چشمان ما انتظار تنوع زیاد در بافت را ندارند، اگر از تعداد زیادی بافت مختلف برای طراحی یک فضا استفاده کنید حس آشفتگی و درهم‌وبرهم بودن به بیننده منتقل شده، و بعد از مدتی از تماشای محیط خسته می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود که از ۲ الی ۳ بافت مختلف برای طراحی محیط استفاده کنید. هر چقدر تعداد بافت کم‌تر باشد تسلط شما برای ایجاد تمرکز روی بخش خاصی از دکور بازتر خواهد بود.

بافت بصری؛ هنر سوء استفاده از خطای دید

بافت‌های بصری در حقیقت خطای دید هستند و شما نمی‌توانید آن‌ها را با لمس کردن حس کنید. به طور مثال کاغذدیوار‌هایی که طرح آن‌ها چاپی است و سطح یکدست و صافی دارند دارای بافت بصری هستند. وجود طرح روی آن‌ها حس متفاوت بودن بافت در طرح و زمینه را منتقل می‌کند، در حالی که در حقیقت این طور نیست. خیلی وقت‌ها در نمای اتاق‌ها از طرح آجری استفاده می‌شود. این طرح عملاً روی دیوار نقاشی می‌شود و خبری از آجر واقعی نیست. اما در نگاه اول حس آجر را به شما منتقل می‌کند.

بافت لامسه؛ صادقانه و واقعی

بافت لامسه نوع دیگری از بافت است که با تماس فیزیکی قابل حس است. اگر شما دستتان را روی یک کاغذ دیواری گل‌برجسته بکشید به خوبی متوجه بافت متفاوت طرح و زمینه می‌شوید. در مثال نمای آجری اگر واقعا از آجر استفاده شود بافت از نوع لامسه است.

بافت محتاج جلب توجه نیست

بافت بیشتر از شکل و اندازه، و خیلی وقت‌ها حتی بیشتر از رنگ جلب توجه می‌کند.  یک دلیل مهم این جلب توجه تنوع کم بافت نسبت به رنگ و طرح است. یعنی شما ممکن است صدها رنگ و طرح از فرش و موکت را دیده باشید و به همین خاطر به این تنوع عادت کرده‌اید. اما از آن‌جا که تنوع در بافت کم‌تر است، اگر جایی موکتی ببنیید که بافت آن با سایر موکت‌ها متفاوت است به سرعت متوجه آن می‌شوید.

بافت در طراحی داخلی عنصر تعیین کننده حس و فضاست. شاید دقت کرده باشید که در محیط‌های رسمی و اداری از کف‌پوش صیقلی مثل سنگ و سرامیک، و مبلمان چرم و میز و صندلی‌های فلزی استفاده می‌کنند. در نتیجه فضا بسیار سنگین و شسته و رفته است. در حالی که در فضاهایی مثل کافه‌های صمیمی از مبلمان چوبی و روکش و پارچه‌های لطیف استفاده می‌شود.

نکته اینجاست که هرچقدر بافت ریزتر باشد ظاهر آن صاف و صیقلی‌تر و در نتیجه رسمی‌تر است و هرچقدر بافت درشت‌تر باشد حس صمیمانه‌تری را منتقل می‌کند.

رنگ بافت در طراحی داخلی، رنگ دوم شماست

نکته بعدی برای استفاده از بافت در طراحی، انتخاب رنگ مناسب است. فرض کنید اتاق‌خوابی دارید که دیوارهای آن با کاغذ دیواری آبی پوشانده شده و رنگ غالب اتاق‌خواب آبی است. اگر بخواهید برای این اتاق فرش یا موکت انتخاب کنید به هیچ عنوان نباید از رنگ آبی استفاده کنید. بلکه باید به سراغ رنگ دومی که در دکوراسیون اتاقتان به کار رفته بروید. مثلا اگر سرویس خوابی از جنس چوب روشن دارید، بهتر است موکت را با رنگی در همان تناژ انتخاب کنید. در کل یادتان باشد رنگ بافتی که انتخاب می‌کنید نباید با رنگ غالب فضا یکی باشد.

در فضاهایی که هدف نامحسوس بودن استفاده از بافت است می‌توانید رنگ بافت را عینا شبیه رنگ زمینه انتخاب کنید تا به طور نامحسوسی عمق به دکوراسیون اضافه شود.

بافت در طراحی داخلی را با نظم و ترتیب اضافه کنید

ممکن است تصمیم داشته باشید برای کامل کردن چیدمان اتاقتان به سراغ انتخاب بافت در طراحی داخلی بروید. مثلا خرید پرده، فرش، بالش و کوسن و… . برای این کار، بهتر است قبل از هر چیز از انتخاب فرش یا موکت شروع کنید. در قدم اول دستتان کاملا باز است. می‌توانید فرش یا موکت را با هر بافتی که دوست دارید انتخاب کنید. اما پس از انتخاب آن در مراحل بعدی باید به قاعده تناسب بافت پایبند باشید و سایر وسایل را با بافتی نزدیک به بافت فرش و موکت انتخاب کنید. مگر این که بخواهید از تضاد بین بافت‌ها برای نوع خاصی از طراحی دکور استفاده کنید.

بازی با بافت در طراحی داخلی، یا بازی با نور؟

همانطور که گفتیم بافت باعث ایجاد بعد در دکوراسیون می‌شود و همین موضوع تأثیر بسیار مهمی در نورپردازی فضا دارد. تصور کنید بازتاب نور از یک دیوار بزرگ و یکدست سفید، چقدر متفاوت خواهد بود با حالتی که بخشی از دیوار گرانیت یا کاغذ دیواری باشد؟

مواظب باشید بافت‌ها در طراحی داخلی با هم دعوا نکنند

درست است که استفاده از بافت ریز و درشت در کنار هم می‌تواند دکوراسیون منحصر به فردی را ایحاد کند اما دقت کنید که نمی‌توانید هر بافتی را کنار هر بافت دیگری به کار ببرید. یعنی گذشته از ریز و درشت بودن بافت سازگاری و تناسب میان بافت‌ها هم اهمیت دارد. برای این که موضوع روشن شود یک دیوار آجری را کنار یک دیوار مرمری تصور کنید.

یک وقت‌هایی هم بافت‌ها را با هم ترکیب کنید

شما مجبور نیستید وسایلی با بافت یکدست را انتخاب کنید. اگر دقت کرده باشید امروزه مبلمان موجود در بازار طوری طراحی می‌شوند که بافت پارچه اصلی مبل، با بافت پارچه، کوسن و شال مبل متفاوت باشد. شما می‌توانید از این قاعده در انتخاب تمام وسایلتان استفاده کنید. مثلا اگر تور پرده‌تان بافت ریزی دارد، شال پرده را با بافت درشت انتخاب کنید طوری که تفاوت این دو مشخص باشد.

انتخاب بافت به روش یکی به نعل یکی به میخ

نکته بعدی آن است که اگر از رنگ‌های نزدیک به هم برای طراحی دکوراسیون استفاده می‌کنید، در انتخاب بافت برعکس عمل کرده و بافت‌های با تضاد کامل به کار ببرید. زمانی هم که از رنگ‌های متضاد به کار می‌برید بافت‌ها را نزدیک به هم انتخاب کنید تا دکوراسیون زمخت و خشن به نظر نرسد.

پرسپکتیو حس و حالتان را ترسیم کنید

فراموش نکنید که کلید ایجاد حس در دکوراسیون بافت است. بنابراین اگر می‌خواهید در خانه حس‌وحال جزایر هاوایی را ایجاد کنید مشکلی نیست. برای این کار به مبلمانی از جنس چوب و چند گلدان بامبو و کف‌پوش‌های زمخت سنگی احتیاج دارید. گذشته از شوخی هر حس و حالی که دوست دارید در خانه داشته باشید را در ذهنتان تصور کنید و بعد به دنبال وسایلی با بافت مناسب بگردید.

بیشتر بخوانید: انواع کابینت آشپزخانه ؛ همه جنس ها و مدل ها یکجا