ساختمان‌ها از اجزای متعددی که در کنار یکدیگر قرار داده می‌شوند تشکیل‌شده‌اند. دیوار، کف و سقف از مهم‌ترین اجزای ساختمانی هستند. دیوارها با پیشرفت فناوری دچار تغییراتی گسترده‌‌‌ای از نظر نحوه ساختن و مصالح مورد استفاده در آن‌ها شدهاند. در این مطلب سعی خواهد شد که مروری بر انواع دیوارهای مدرن و همچنین مصالح به کار رفته در ساخت دیوارها داشته باشیم.
انواع دیوارهای متداول در صنعت ساخت‌وساز
دیوارهای باربر
دیوارهای باربر به‌عنوان یکی از جزای ساختمانی بار قسمت‌های زیادی از خانه ناشی شده از سقف و طبقات بالایی را حمل می‌کنند و آن را به فونداسیون انتقال می‌دهند. این نوع از دیوارها از اجزای ساختمانی مانند تیرها، دال‌ها و دیوارهای دیگر طبقات پشتیبانی می‌کنند. دیوارهای باربر می‌توانند داخلی یا خارجی باشند که از سقف تا کف ادامه دارند. از مهم‌ترین انواع دیوارهای باربر می‌توان به دیوارهای بتنی از پیش‌ساخته، دیوار حائل، دیوار آجری مهندسی‌شده و دیوارهای سنگی اشاره کرد.
دیوار غیر باربر
دیوارهای غیر باربر تنها وزن خود را تحمل می‌کنند و هیچ‌گونه بار اضافی مربوط به اجزای ساختمانی مانند تیرها و دال‌ها را تحمل نمی‌کنند. این‌گونه از دیوارها تنها به‌عنوان دیوارهای پارتیشن یا به منظور جدا کردن اتاق‌ها از یکدیگر و فضایی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دیوارهای تحت عنوان دیوارهای داخلی نیز شناخت می‌شوند.
انواع دیوارهای ساخته شده با مصالح نوین
انتخاب مصالح ساخت دیوارهای سازه تعیین‌کننده شخصیت آن خواهد بود. برخی از مصالح نمایی مدرن و برخی نیز کلاسیک به فضا می‌دهند. پیشرفت فناوری‌های مدرن در حوزه ساختمانی موجب شده است که هر روز با فناوری‌های جدید ساختمانی از جمله ساخت دیوار مواجه شویم که نسبت به روش‌های قدیمی مزیت‌های بسیار قابل‌توجهی دارند. از جدیدترین پیشرفت‌های حاصل شده در ساخت دیوار و انواع دیوار مدرن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
ساخت دیوار با استفاده از پانل‌های عایق ساختاری
پانل‌های عایق ساختاری یا اس‌‌‌آی‌پی (SIP) در واقع پانل‌های مهندسی‌شده‌‌‌ای هستند که برای ساخت دیوارها و دیگر اجزای ساختمانی استفاده می‌شوند. این پانل‌ها با توجه به سادگی نصب، مقاومت بالا و صرفه اقتصادی جایگزین بسیار مناسبی برای ساخت دیوار به روش سنتی هستند.
پانل‌های عایق ساختاری معمولاً از پانل‌های ساندویچی که در اطراف یک هسته فوم ساخته شده از پلی استایرن (EPS)، پلی‌استایرن اکسترود (XPS) یا فوم پلی‌یورتان سخت احاطه شده ساخته‌شده‌اند، اما مواد دیگری نیز می‌توانند استفاده شوند.
مزایا
- سبک و قابل انعطاف بودن
- عایق حرارتی و صوتی
- کاهش هزینه ساخت‌وساز
- تنوع بالای طرح و رنگ
- افزایش قابل توجه سرعت ساخت پروژه
- قابل شستشو
- دارای قابلیت انبساط و انقباض
معایب
- مقاومت پایین برخی از انواع آن در برابر حرارت و آتش
- مقاومت پایین در برابر رطوبت و خوردگی
- داشتن جرم حرارتی پایین
قالب‌های بتنی عایق ماندگار
سیستم قالب عایق بتنی که عمدتاً تحت عنوان سیستم ای‌سی‌اف (ICF) شناخته می‌شود در واقع یک سیستم قالب‌بندی برای سازه‌های بتن مسلح است. استفاده از این سیستم ساخت‌وساز مزیت‌های بسیار زیادی را در پی دارد. قالب‌ها به صورت پیش‌ساخته هستند که در دو طرف دیوار قرار گرفته و به وسیله اتصالاتی به یکدیگر وصل می‌شوند. این قالب‌ها متشکل از دو لایه پلی استایرن، یکی به ضخامت ۵۵ سانتیمتر در طرف داخلی و یکی هم به ضخامت متغیر از ۵ سانتیمتر به بالا در لایه بیرونی هستند که ضخامت لایه اخیر بستگی به میزان عایق حرارتی خواسته شده قابل افزایش است.
مزایا
- مقاومت بالا در برابر نیروهای جانبی مانند باد و زلزله
- به حداقل رساندن نیاز به نیروی انسانی
- افزایش قبل توجه سرعت اجرا
- انعطاف‌پذیری قابل قبول
- قابل اجرا در شرایط آب و هوایی مختلف
- مراحل نصب ساده و عدم استفاده از تجهیزات سنگین ساختمانی
معایب
- بومی نبودن مواد اولیه ساخت این بلوک‌ها
- وزن نسبتاً بالای آن‌ها
- مقاومت نسبتاً پایین لایه‌های پلی استایرن در برابر حشرات و جوندگان
- هزینه نسبتاً بالا
سیستم دیوار باربر بتن مسلح ویژه
در این سیستم سازه‌‌‌ای بتنی، اتصال قطعات پی ساخته بتن مسلح دیواری در امتدادهای افقی و قائم به‌طور عمده توسط قلاب‌های یو شکل که در کناره‌های این قطعات در نظر گرفته شدهاند صورت می‌گیرد. بعد از نصب این قطعات، با افزودن آرماتور‌های طولی این قلاب‌های یو شکل به یکدیگر وصل می‌شوند. سپس فضای بین آن‌ها هم با بتن کاملاً پر می‌شود.
در این نوع از سیستم دیوار سازی، پانل‌های دیواری علاوه بر تحمل بارهای ثقلی ساختمان، بارهای جانبی اعمال شده را نیز به صورت دیوار برشی تحمل می‌کند. اتصالات ویژه و محکمی در آن تهیه شده است و به همین دلیل هم استفاده از آن در مناطق زلزله‌خیز کشور بسیار مناسب است.
مزایا
- کاهش نیاز به نیروی انسانی
- افزایش سرعت ساخت
- به حداقل رساندن اثرات زیست‌محیطی
- ساده بودن نصب
- مقاومت بسیار بالا در برابر نیروهای قائم و افقی
- برخورداری از اتصالات ویژه
معایب
- سنگین بودن آن
- هزینه بالای تهیه و نصب
سیستم دیوار بتن مسلح توخالی
این نوع از سیستم‌های دیوار که تحت عنوان سیستم داموس شناخته می‌شوند در واقع در دسته سیستم‌های پیش‌ساخته بتن مسلح قرار داده می‌شوند. این سیستم متشکل دیوارهای پیش‌ساخته بتن مسلح توخالی است. این سیستم دیوارها علاوه بر تحمل بارهای مرده و زنده، بارهای وارد شده از طریق سقف‌ها و بارهای جانبی را نیز تحمل می‌کنند. روش نصب بدین گونه است که قطعات پیش‌ساخته از کارخانه به کارگاه منتقل شده و به کمک اتصالات تر (درجا) به یکدیگر متصل می‌شوند.
مزایا
- سادگی در نصب و نیاز حداقلی به نیروی انسانی
- عایق صوتی و حرارتی خوب
- مقاومت بالا و مناسب برای مناطق زلزله‌خیز کشور
معایب
- وزن نسبتاً بالای دیوار ساخته شده
- هزینه تهیه و نصب نسبتاً بالا
دیوارهای ساخته شده با بتن سبک
بتن هوادار اتوکلاو بتن گازی که در دنیا به صورت ای‌ای‌سی (AAC) شناخته می‌شود، نوعی از بتن سبک متخلخل است که اغلب از مواد با پایه سیلیس، سیمان و آهک ساخته می‌شود. این محصول در کشور سوئد به توسعه رسیده است. فرایند ساخت آن شامل دو مرحله اصلی ایجاد تخلخل در دوغاب سیمان، آهک و پودر سیلیس و عمل‌آوری بتن حاصله توسط اتوکلاو است.
مواد چسباننده که عمدتاً سیمان و آهک هستند در فرآیند اتوکلاو با مصالح سیلیسی واکنش می‌دهند و سیلیکات کلسیم هیدراته تولید می‌شود. ساختار متخلخل این بلوک‌ها به دلیل واکنش آهک آزاد حاصل از ترکیبات سیمان و آهک و پودر آلومینیوم به وجود می‌آید دارای خواص حرارتی مناسب و همچنین نسبت مقاومت به جرم حجمی بالاتری نسبت به انواع دیگر بتن است.
مزایا
- وزن بسیار کم
- مقاومت مناسب جهت ساخت دیوارهای غیرباربر
- مقاومت حرارتی بهتر نسبتاً به انواع دیگر بتن
- عدم آزاد کردن گازهای سمی در هنگام اشتعال
- عدم نیاز به عایق‌های حرارتی مجزا
- عایق صوتی بسیار خوب
- کاهش جرم ساختمان
معایب
- در صورت عدم رعایت الزامات مشکلاتی از قبیل ایجاد ترک، جمع شدگی و انبساط و انقباض حرارتی ممکن است در آن ایجاد شود.
- عدم قابلیت استفاده از آن در کاربردهای سازه ای
دیوار غیرباربر ساخته شده از بتن سی ال سی
روش ساخت این نوع از بتن سبک (CLC) یک روش بدون اتوکلاو است. ایجاد حباب هوا در این نوع از بتن با استفاده از مواد شیمیایی صورت می‌گیرد. این گروه از بتن‌های سبک نقش سیمان به‌عنوان یک ماده چسبنده است. برای ساخت این نوع از بتن از مواد سبک استفاده نمی‌کنند و تمامی مواد دارای وزن معمولی هستند ولی فرآیند تولید به گونه‌‌‌ای است که یک عامل ایجاد حباب به کار گرفته می‌شود. تخلخل این بتن می‌تواند به صورت فیزیکی و با استفاده از میکسر‌های با دور بالا یا با استفاده از مواد شیمیایی از قبیل پودرآلومینیوم به وجود آید.
مزایا
- وزن بسیار کم و کاهش جرم کلی ساختمان و سازه
- کاهش قابل توجه نیروی کار
- کاربری بسیار ساده
- نصب ساده و سریع
معایب
- غیرسازه ای بودن
- هزینه نسبتا بالا
دیوار غیر باربر ساندویچی سه بعدی
این نوع از دیوارهای غیرباربر سه بعدی شامل یک شبکه خرپای فضایی از میلگرد‌های ساده به قطر 3 تا 5 میلیمتر، یک لایه پلی استایرن و دو لایه بتنی پوششی در دو طرف است و تنها به‌عنوان دیوارهای جدا کننده استفاده می‌شود. این نوع از دیوارهای غیر باربر شامل انواع زیر است:
- دیوارهای غیرباربر نیمه پیش‌ساخته صفحات ساندویچی سه بعدی
- دیوارهای غیربابر بی بلاک (bBlock)
- دیوارهای غیرباربر متال فوم
- دیوارهای غیربابر سبک پیش‌ساخته ال اس اف (LSF)
مزایا
- عملکرد مناسب به‌عنوان عایق صوتی و حرارتی به دلیل وجود لایه پلی استایرن
- مقاومت حرارتی بالا به دلیل دو لایه بتن پاشی
- انعطاف پذیری بالا و امکان ایجاد اشکال مختلف به دلیل ضخامت کم
- کاهش جرم ساختمان
معایب
- ترد و شکننده بودن فولادهای پیش کشیده
- دشواری نصب و شاقول کردن
- دشواری کنترل ضخامت بتن پاشیده
پانل‌های دیواری ساخته شده از بتن سبک با دانه‌های لیکا
پانل‌های سبک ساخته شده از بتن لیکا به‌عنوان جداکننده‌‌‌ای داخلی و دیوارهای غیرباربر خارجی استفاده می‌شوند. در ساخت این نوع از پانل‌ها از سیمان پرتلند معمولی، ماسه، آب و سبکدانه لیکا استفاده می‌کنند و در نتیجه وزن مخصوص بتن در حدود 1100 کیلوگرم بر متر مکعب خواهد بود که تاثیر به سزایی در کاهش وزن پانل‌های تولیدی دارد. برای جلوگیری از افت بتن و جمع شدگی در ساخت آن از الیاف پلی پروپیلن استفاده می‌شود.
مزایا
- سبک وزن بودن و وزن مخصوص بسیار مناسب
- مقاومت در برابر انبساط و انقباض
- مقاومت بالا دربرابر نیروهای قائم و جانبی
- تسریع روند ساخت پروژه
- کاهش نیاز به نیروی انسانی
- عایق صوتی و حرارتی خوب
معایب
- هزینه نسبتاً بالا
- عدم امکان استفاده از آن در کاربردهای سازه‌‌‌ای مانند دیوارهای باربر
دیوار نوع پانل‌های الیافی
فناوری پانل‌های الیاف بتن نیز از جمله اجزای ساختمانی غیربارب و غیره سازه‌‌‌ای هستند که با توجه به مواد تشکیل دهنده دارای وزن کم و سازگاری بالایی با محیط زیست هستند. این پانل‌ها از مجموعه فرآورده‌های پشم چوب کارخانه‌‌‌ای محسوب می‌شوند و مواد تشکیل دهنده آن‌ها سیمان و چوب است که در طول فرآیند تولید برخی مواد افزودنی به آن اضافه می‌شود. از نشاسته چوب نیز به‌عنوان ماده ضد حشرات در آن استفاهده می‌شود.
مزایا
- طبیعی بودن و داشتن حداقل اثرات زیست‌محیطی
- بک وزن بودن
- مقاومت بالا در برابر نیروهای قائم و جانبی
- نصب اسان و تسریع روند ساخت پروژه
- طرح‌ها و رنگ‌های مختلف
معایب
- هزینه نسبتاً بالا
- مستعد آسیب در برابر رطوبت و حشرات موزی
انواع مصالح ساختمانی نوین مورد استفاده در ساخت انواع دیوار های ساختمانی (باربر و غیر باربر) تنها به موارد فوق محدود نمی‌شود و با پیشرفت تکنولوژی هر روزه مصالح جدید نیز وارد بازار می‌شوند. از جدیدترین مصالح مورد استفاده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پانل‌های متشکل از خرده‌های نی و بتن
- پانل‌های دیواری ساخته شده از رزین و ساقه گندم و برنج
- دیوارهای غیرباربر ساخته شده با بتن سبک ساخته شده از دانه‌های پلی استایرنی از جمله کیو پانل و ارکولیت
- پانل‌های پیش‌ساخته دیواری ریل وال از جنس بتن پرلیتی
سخن آخر
دیوارها بدون شک یکی از مهم‌ترین اجزای ساختمانی هستند که تأثیر به سزایی بر شخصیت فضای داخلی و بیرونی سازه‌ها می‌گذارند. دیوارهای مدرن زیادی در سال‌های اخیر وارد بازار شدهاند که استفاده از آن‌ها مزایا و معایب زیادی در پی خواهد داشت ولی در هر حال مزایی که برای کاربر خواهند داشت کمی بر معایب آن می‌چربد. در انتخاب نوع مناسب دیوار و مصالح باید دقت لازم را داشت.
نویسنده: قادر بیری
-
-
-
-
-
-
-
